Κατά τη χθεσινή εθιμοτυπική συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών,
Γιώργου Γεραπετρίτη, με τη νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι
Γκίλφοϊλ, εδραιώθηκε η πεποίθηση ότι η Ελλάδα είναι αξιόπιστος σύμμαχος
με σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή, ανέφερε η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ,
Λάνα Ζωχιού, κατά την ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών.
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών σημείωσε, επίσης, ότι κατά τη
συνάντηση Γεραπετρίτη – Γκίλφοϊλ επιβεβαιώθηκε το άριστο επίπεδο των
διμερών σχέσεων που βρίσκονται στο καλύτερο σημείο της ιστορίας τους
μέσω και της στρατηγικής εταιρικής σχέσης, ενώ επιβεβαιώθηκε η βούληση
των δύο πλευρών να εδραιωθεί η Ελλάδα ως ενεργειακός κόμβος στην
περιοχή. Η κ. Ζωχιού πρόσθεσε ότι υπήρξε συζήτηση για την προετοιμασία
του στρατηγικού διαλόγου που θα γίνει στην Αθήνα, ενώ χαρακτήρισε την
ενέργεια ως εργαλείο ειρήνευσης και ασφάλειας. Οπως είπε, θα επισκεφθούν
την Ελλάδα ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής της Ενεργειακής
Πολιτικής, Νταγκ Μπέργκαμ, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, και
ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, Μάικλ Ρήγας,
ο οποίος θα συναντηθεί την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου με τον κ. Γεραπετρίτη
στο υπουργείο Εξωτερικών.
Η κ. Ζωχιού επιβεβαίωσε ότι θα έρθει στην Ελλάδα ο πρόεδρος της
Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, εντός του τρέχοντος μήνα, ενώ
αναφερόμενη στις εξελίξεις στο Σινά επισήμανε την καθοριστική, όπως
είπε, στάση της Ελλάδας στην αποσόβηση της κρίσης στο εσωτερικό της
Μονής. Οπως συμπλήρωσε, υπάρχουν σχετικές διαβουλεύσεις για το καθεστώς
της Μονής, επιτεύχθηκε κοινή κατανόηση με την Αίγυπτο και διασφαλίζεται
στο διηνεκές ο ελληνορθόδοξος και λατρευτικός χαρακτήρας της Μονής.
Επίσης, μίλησε για τις επισκέψεις του κ. Γεραπετρίτη στο Ιράκ και το
Μπαχρέιν και υπογράμμισε ότι στη Βαγδάτη επιβεβαιώθηκαν ο αμοιβαίος
σεβασμός και η βούληση για διμερή συνεργασία στον τομέα των επενδύσεων
και η παροχή τεχνογνωσίας σε θέματα τουρισμού από την Ελλάδα, ενώ
ανέφερε ότι ο κ. Γεραπετρίτης ανακοίνωσε την απευθείας αεροπορική
σύνδεση Αθήνας – Βαγδάτης από τον Δεκέμβριο, την πρώτη αεροπορική
σύνδεση της Βαγδάτης με κράτος της Ε.Ε.
Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του ΥΠΕΞ, στο Μπαχρέιν ο κ. Γεραπετρίτης είχε διμερείς συναντήσεις με ομολόγους του.
Για τα αεροσκάφη Eurofighter που θα προμηθευτεί η Τουρκία είπε ότι η
Ελλάδα δεν επιβάλλει πολιτική προμηθειών σε τρίτες χώρες, αλλά
διατυπώνει τις θέσεις της στους εταίρους της. Σημείωσε, δε, ότι ο
Ελληνας ΥΠΕΞ εξέφρασε τον προβληματισμό του για την προμήθεια των
αεροσκαφών από την Αγγλία και τόνισε ότι αναμένουμε από τους συμμάχους
μας να συμμερίζονται ευαισθησίες των συμμάχων τους. Στο ίδιο μήκος
κύματος –όπως υποστήριξε– κινήθηκε και η υφυπουργός Εξωτερικών,
Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, κατά τη συνάντηση με τον Αγγλο ομόλογό της.
Η κ. Ζωχιού αναφέρθηκε στις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού για το
πολυμερές σχήμα 5×5 των παράκτιων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου που
περιλαμβάνει 5 χώρες και 5 θεματικές προς συζήτηση. Στο σχήμα
προσκαλούνται εκτός της Ελλάδας, που ανέλαβε την πρωτοβουλία, η
Αίγυπτος, η Κύπρος, η Τουρκία και η Λιβύη. Μεταξύ των θεματικών της
ατζέντας περιλαμβάνονται το μεταναστευτικό, η προστασία του θαλάσσιου
περιβάλλοντος, η αλιεία και η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Το υπουργείο
Εξωτερικών ανέλαβε να διερευνήσει τη δυνατότητα και τις προοπτικές ενός
τέτοιου σχήματος και η πρωτοβουλία βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο
προετοιμασίας, είναι ένα σύνθετο εγχείρημα και, όπως πρόσθεσε η
εκπρόσωπος, τα επόμενα βήματα απαιτούν πολύ προσεκτικό σχεδιασμό και
σταδιακή οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, η κ. Ζωχιού είπε ότι έχουν γίνει
άτυπες ενημερώσεις με άλλα μέρη των 5, όχι με όλα, αλλά δεν έχουν
ολοκληρωθεί και πως την ερχόμενη Δευτέρα, 10 Νοεμβρίου, ο κ.
Γεραπετρίτης θα απαντήσει στη Βουλή για το συγκεκριμένο θέμα.
Επίσης, είπε ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, θα
επισκεφθεί τη χώρα μας στο πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου, αλλά ακόμη
δεν έχει οριστικοποιηθεί η ημερομηνία, κάτι που συζητήθηκε με την κ.
Γκίλφοϊλ και θα συζητηθεί με τον αναπληρωτή ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Μάικλ Ρήγα,
την Παρασκευή.
Αναφερόμενη στη διαδικασία του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια, όπου
συμμετείχε ο κ. Γεραπετρίτης πρόσφατα στο Λονδίνο, τόνισε ότι η Ελλάδα
στηρίζει την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. με την προϋπόθεση να
τηρούνται οι αρχές των σχέσεων καλής γειτονίας και συνεργασίας.
Σχετικά με την έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία, η εκπρόσωπος του
υπουργείου Εξωτερικών επισήμανε ότι ακόμη μελετάται σημειώνοντας πως
αποτυπώνει ορθά την κατάσταση. Οπως είπε, η θέση της Ελλάδας για ένταξη
Τουρκίας στην Ε.Ε. δεν άλλαξε. Είμαστε υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής
της Τουρκίας, υποστήριξε, υπό την αίρεση ότι θα πληροί και τις
προϋποθέσεις.
Για τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ, Χοακίν Φιντάν, περί
καθορισμού χωρικών υδάτων από κοινού, η κ. Ζωχιού υπογράμμισε ότι μόνο
μία διαφορά έχουμε με την Τουρκία, συμπληρώνοντας πως η επέκταση των
χωρικών υδάτων είναι αναφαίρετο δικαίωμα που απορρέει από το διεθνές
δίκαιο και τονίζοντας ότι θέματα κυριαρχίας είναι εκτός συζήτησης, κάτι
που, όπως είπε, έγινε σαφές και κατά τη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν.
Αναφερόμενη στις εξελίξεις στη Γάζα, σημείωσε ότι προτεραιότητα είναι
να τηρηθεί η εκεχειρία και να σταθεροποιηθεί η κατάσταση, προσθέτοντας
πως η Ελλάδα επιδιώκει να είναι ενεργώς παρούσα στην επόμενη ημέρα και
την ανοικοδόμηση της Γάζας.
Για το πρόγραμμα της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΞ, η κ. Ζωχιού
επισήμανε ότι ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, αύριο, Πέμπτη
6 Νοεμβρίου, θα συναντηθεί με την ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέματα
Εξωτερικής Πολιτικής, Κάγια Κάλας, και στη συνέχεια με τη νέα ηγεσία της
οργάνωσης ΑHEPA, ενώ την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου θα λάβει μέρος στην 3η
Διακυβερνητική Συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου που θα πραγματοποιηθεί στην
Αθήνα.
Τέλος, ενημέρωσε ότι από τους υφυπουργούς η κ. Παπαδοπούλου θα
συμμετάσχει σήμερα και αύριο, Τετάρτη 5 και Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, στον 7ο
Γύρο Διυπουργικών Διαβουλεύσεων στο πλαίσιο του Ελληνογερμανικού Σχεδίου
Δράσης στο Βερολίνο, ο κ. Θεοχάρης θα επισκεφθεί την Πολωνία, από την
Τετάρτη 12 έως την Παρασκευή 14 Νοεμβρίου, και ο κ. Λοβέρδος θα μεταβεί
τη Δευτέρα, 10 Νοεμβρίου, στη Λεμεσό για την τριμερή
Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου για θέματα διασποράς.
(ΔΝΤ), το οποίο αναγνωρίζει τέσσερις μεγάλους
κινδύνους για την τουρκική οικονομία και τη χώρα – δύο εγχώριους και δύο
εξωτερικούς.Τα ρίσκα από την αβεβαιότητα για το κόστος της ενέργειας σε διεθνές
επίπεδο. Τους διαρκείς κινδύνους από πολέμους και συγκρούσεις. Τυχόν
αρνητικές επιπτώσεις στην εγχώρια οικονομία από πρόσφατες αυξήσεις στους μισθούς. Και το ενδεχόμενο να μειωθεί η πρόσβαση σε ρευστότητα.Οι βασικοί κίνδυνοι χαρακτηρίζονται ως σημαντικοί. Περιλαμβάνουν
ισχυρότερη από την αναμενόμενη αδράνεια μετάδοσης στην οικονομία
αυξήσεων που αφορούν υψηλότερους μισθούς και τιμές, αντιστροφή των ροών
κεφαλαίων, υψηλότερες παγκόσμιες τιμές ενέργειας και κλιμάκωση των
γεωπολιτικών εντάσεων, προειδοποιεί το ΔΝΤ. Παραμένουν σημαντικές
οικονομικές και εξωτερικές ευπάθειες, ενώ η σταδιακή προσέγγιση των
αρχών για την καταπολέμηση του πληθωρισμού παρατείνει την περίοδο κατά
την οποία ενδέχεται να προκύψουν κίνδυνοι, σημειώνει το Ταμείο στην
έκθεσή του.Το ΔΝΤ θα μπορούσε να βοηθήσει την Τουρκία να αποκαταστήσει την οικονομική σταθερότητα όχι μόνο παρέχοντας την τόσο αναγκαία συναλλαγματική υποστήριξη, αλλά και θα μπορούσε να βοηθήσει στον σχεδιασμό ενός συνεκτικού προγράμματος οικονομικής σταθεροποίησης και να δώσει τη σφραγίδα της έγκρισής του για αυτό. Με αυτόν τον τρόπο, το ΔΝΤ θα μπορούσε να ενισχύσει την οικονομική εμπιστοσύνη και να λειτουργήσει ως ο από μηχανής θεός που θα επιτρέψει στην Τουρκία να μπει σε μια καλύτερη οικονομική πορεία.
Θα ήταν ένας χονδροειδής ευφημισμός να πούμε ότι ο Ερντογάν έχει απλώς ένα μεγάλο έλλειμμα οικονομικής αξιοπιστίας. Για πολλά χρόνια, προσκολλήθηκε στην εκκεντρική άποψη ότι τα υψηλά επιτόκια δεν αποτελούν θεραπεία για τον πληθωρισμό, αλλά μάλλον την αιτία του.
Σε μια εποχή που ο υπόλοιπος κόσμος αύξανε τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό, εκείνος πίεσε την κεντρική τράπεζα να τα μειώσει. Απέκτησε επίσης τη φήμη ότι απολύει διοικητές κεντρικών τραπεζών κατά βούληση και συχνά επέβαλλε τη βούλησή του στο υπουργείο Οικονομικών της χώρας του, όπως υπογραμμίζει το γεγονός του διορισμού του γαμπρού του ως υπουργού Οικονομικών της Τουρκίας.
Ως αποτέλεσμα αυτών των ανορθόδοξων πολιτικών τα τελευταία χρόνια οι οικονομικές επιδόσεις της Τουρκίας υπήρξαν προβληματικές. Ο πληθωρισμός απογειώθηκε, η οικονομία υπερθερμάνθηκε, η ζήτηση για δολάρια εκτοξεύθηκε στα ύψη, το νόμισμα έπεσε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, τα διεθνή αποθέματα της χώρας εξαντλήθηκαν και οι ξένοι επενδυτές κατευθύνθηκαν προς την έξοδο.
Βεβαίως, τα γεγονότα του περασμένου Ιουνίου ανάγκασαν τον Ερντογάν να κάνει μια πολιτικά ενοχλητική αναστροφή πολιτικής και να υιοθετήσει μια πιο ορθόδοξη νομισματική πολιτική.
Ο πληθωρισμός ήταν σε άνοδο, η τουρκική λίρα βρισκόταν στο καναβάτσο, η χώρα είχε έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και οι ντόπιοι πολίτες κατέφευγαν στο δολάριο. Με την πλάτη στον τοίχο, ο Ερντογάν διόρισε έναν ορθόδοξο οικονομολόγο ως διοικητή της κεντρικής τράπεζας και έναν υπουργό Οικονομικών, που ήταν σεβαστοί στους οικονομικούς κύκλους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Τους έδωσε επίσης την άδεια να ακολουθήσουν μια πιο ορθολογική πορεία οικονομικής πολιτικής.
Από τον Ιούνιο του 2023, η τουρκική κεντρική τράπεζα έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά περισσότερες από 40 ποσοστιαίες μονάδες στο σημερινό τους επίπεδο του 50%. Ωστόσο, αυτό δεν έχει ακόμη επηρεάσει τον πληθωρισμό των τιμών και των μισθών. Τους τελευταίους 12 μήνες, ο πληθωρισμός ήταν 67%.
Τα υψηλά επιτόκια απέτυχαν επίσης να σταθεροποιήσουν το νόμισμα. Από την αρχή του τρέχοντος έτους, η τουρκική λίρα έχει υποχωρήσει πάνω από 7% και τώρα βρίσκεται στο ιστορικό χαμηλό πάνω από 30 τουρκικές λίρες ανά δολάριο. Όχι πολύ καιρό πριν, από τον Σεπτέμβριο του 2021, η ισοτιμία ήταν κάτω από τις 10 λίρες ανά δολάριο.
Οι πιθανότητες η Τουρκία να σταθεροποιήσει τον πληθωρισμό σύντομα δεν φαίνεται να είναι καλές. Ακόμη και στο 50%, τα επιτόκια είναι σημαντικά χαμηλότερα από τον πληθωρισμό σε μια εποχή που η οικονομία εξακολουθεί να φαίνεται ότι υπερθερμαίνεται. Εν τω μεταξύ, η χώρα κινδυνεύει να εισέλθει σε μια σπείρα μισθών-τιμών. Και ως προς αυτό, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε πρόσφατα κατά 49% ενόψει των τοπικών εκλογών στο τέλος του μήνα.
Μια κανονική χώρα με τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες της Τουρκίας θα απευθυνόταν στο ΔΝΤ για μια συμφωνία stand-by για να μειώσει τις επιπτώσεις της καταπολέμησης του πληθωρισμού και της ενίσχυσης του ισοζυγίου πληρωμών.
Το πρόβλημα για την Τουρκία είναι ότι αυτό θα ήταν πολιτικά πολύ δύσκολο για τον Ερντογάν, δεδομένης της προηγούμενης έντονης αντίθεσής του σε οποιεσδήποτε συναλλαγές με τον συγκεκριμένο οργανισμό. Δεν βοηθά επίσης το γεγονός ότι η Τουρκία έχει κακές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον μεγαλύτερο μέτοχο του ΔΝΤ.
Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι ο Ερντογάν θα αναγκαστεί να προσπαθήσει να σταθεροποιήσει την τουρκική οικονομία χωρίς τη στήριξη του ΔΝΤ. Αυτό είναι κρίμα, δεδομένου ότι είναι πολύ πιθανό να απαιτήσει μεγαλύτερο πόνο και περισσότερο χρόνο από ό,τι αν η χώρα ήταν σε θέση να λάβει την υποστήριξη του ΔΝΤ που τόσο χρειάζεται.
Οι προτεραιότητες του ΥΠΕΘΟ για το Ταμείο Ανάκαμψης - Τι θα γίνει με τα δάνεια του ΤΑΑ
Του Τάσου Δασόπουλου
Έχοντας εισπράξει τα 21,3 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 60% από τα
συνολικά 36 δισ. ευρώ, τα οποία έχει εξασφαλίσει η Ελλάδα από το Ταμείο
Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και
Οικονομικών (ΥΠΕΘΟ) βάζει για το τελευταίο 12μηνο του προγράμματος
προτεραιότητα την ολοκλήρωση των 104 επενδύσεων και των 77
μεταρρυθμίσεων που είναι ενταγμένα στο πρόγραμμα Ελλάδα 2.0.
Από τα συνολικά 21,3 δισ. ευρώ που έχουν εισπραχθεί ως τώρα, περίπου το
50% των συνολικών πόρων (19,1 δισ. ευρώ από τα 36 δισ. ευρώ) έχουν
διατεθεί και καθημερινά διοχετεύονται στην οικονομία ως πληρωμές έργων
(10,6 δισ. ευρώ ) και ως εκταμιεύσεις δανείων (8,5 δισ. ευρώ).
Προτεραιότητα είναι να μην χαθούν οι μη επιστρεπτέοι πόροι. Επίσης, θα
πρέπει να ολοκληρωθούν στην ώρα τους μια σειρά από κρίσιμες επενδύσεις
σε "πράσινα" και ψηφιακά έργα. Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε τις
ανακαινίσεις σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας, προληπτικές εξετάσεις,
ψηφιακά συστήματα στα ΤΕΠ των νοσοκομείων, τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας
και τον αριθμό 1566 για την Υγεία.
Στην Παιδεία, έχουμε σε εξέλιξη διαδραστικά συστήματα
μάθησης στα δημόσια σχολεία, ψηφιακό φροντιστήριο, κοινά μεταπτυχιακά
προγράμματα με διακεκριμένα πανεπιστήμια. Στην προσπάθεια επίλυσης του στεγαστικού προβλήματος, έχουμε το πρόγραμμα "Σπίτι μου ΙΙ", στις δημόσιες μεταφορές τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία, στις υποδομές
μια σειρά οδικών αξόνων, όπως ο Ε65, ο ΒΟΑΚ καθώς και 160 έργα οδικής
ασφάλειας και πάνω από 100 έργα ύδρευσης και επεξεργασίας λυμάτων Τέλος,
στις συναλλαγές με το κράτος ολοκληρώνεται σύντομα ο ψηφιακός βοηθός MyAIgov και η αξιολόγηση υπηρεσιών υγείας.
Οι μεταρρυθμίσεις
Κρισιμότερο ακόμη, είναι να ολοκληρωθούν οι 77 μεταρρυθμίσεις οι οποίες
εντάχθηκαν στο εθνικό πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 οι οποίες αν δεν
ολοκληρωθούν τώρα δεν θα τύχουν άλλη ανάλογης χρηματοδότησης στο μέλλον.
Οι 12 εμβληματικές μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης
σήμερα είναι:
1. Η έγκριση Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων για ΑΠΕ, Τουρισμό και Βιομηχανία
2. Η θέσπιση του νομικού πλαισίου για τη Δέσμευση, τη Χρήση και την Αποθήκευση Διοξειδίου του Άνθρακα
3. Η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τις Δημόσιες Συμβάσεις 2021-2025
4. Η ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών
5. Η εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής Στέγασης
6. Η πλήρης ολοκλήρωση της Κτηματογράφησης
7. Η δημιουργία νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης
8. Η πλήρης υλοποίηση του νέου Δικαστικού Χάρτη
9. Η μείωση των καθυστερήσεων στην αναγκαστική εκτέλεση και δημιουργία
μηχανισμού για τον επαναπροσδιορισμό των δικασίμων αναφορικά με τις
ανακοπές "προ του πλειστηριασμού" και "μετά τον πλειστηριασμό".
10. Η δημιουργία του εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης "Pharos" (πρόσβαση
σε δεδομένα, υπολογιστικούς πόρους και κατάρτιση σε νεοσύστατες
επιχειρήσεις και ΜΜΕ).
11. Η υλοποίηση της οργανωτικής μεταρρύθμισης του Σιδηροδρομικού Τομέα
12. Το νέο πλαίσιο για τη διπλή χρήση της γης για τη γεωργία και την ηλεκτροπαραγωγή από ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα.
Τα δάνεια
Σε ό,τι αφορά τα 17,7 δισ. ευρώ των δανείων, η Ελλάδα έχει εισπράξει
ήδη τα 9,4 δισ. ευρώ και έχουν εκταμιευτεί ήδη σε επενδύσεις 8,4 δισ.
ευρώ, ένας ρυθμός λίγο αργότερος από τις επιχορηγήσεις. Αυτό εξηγείται
ωστόσο από το γεγονός ότι οι επενδύσεις έχουν άλλους ρυθμούς από τις
επιχορηγήσεις τις οποίες διαχειρίζονται οι φορείς του δημοσίου. Οι
εμπορικές τράπεζες, μέσα από τις οποίες εγκρίνονται οι επενδύσεις και
εκταμιεύονται τα δάνεια, θα πρέπει να συντηρούν ποσοστώσεις στην
εκταμίευση των δανείων, οι οποίες αν δεν τηρούνται δεν μπορούν να
εκταμιευτούν νέα δάνεια από το ΤΑΑ. Ωστόσο, τα δάνεια μέχρι να
αποπληρωθούν είναι μέρος του δημόσιου χρέους. Συνεπώς, ακόμη και αν
χαθούν κάποια από αυτά το αποτέλεσμα θα είναι λίγο μικρότερο, αλλά θα
έχουμε ταυτόχρονα συγκράτηση και του χρέους.
Η επέκταση των παροχών που ισχύουν για τους πολύτεκνους, στις τρίτεκνες
οικογένειες βρίσκεται στην ατζέντα της κυβέρνησης και αναμένονται
σχετικές ανακοινώσεις με το πακέτο μέτρων που θα παρουσιαστούν στη ΔΕΘ
από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Πρόκειται για μια υπεσχημένη δέσμευση που έχει καθυστερήσει να
υλοποιηθεί εδώ και ένα χρόνο. Η ενίσχυση των τριτέκνων οικογενειών με
θεσμικά και κυρίως με οικονομικά μέτρα, όπως η επέκταση των
φοροαπαλλαγών που ισχύουν για τους πολύτεκνους αλλά και η αύξηση του
επιδόματος παιδιού, αναμένεται ότι θα συμβάλουν καθοριστικά στην
επιβράδυνση του δημογραφικού προβλήματος και στην τόνωση των γεννήσεων.
Στο πλαίσιο της εξίσωσης των παροχών και των θεσμικών προνομίων, η
ισόβια ιδιότητα ισχύει για τους πολύτεκνους γονείς θεσπίζεται και για
τους τρίτεκνους γονείς με το νομοσχέδιο του υπουργείου Κοινωνικής
Συνοχής και Οικογένειας. Πλέον, οι γονείς που αποκτούν την τριτεκνική ιδιότητα τη διατηρούν ισοβίως και απολαμβάνουν ισοβίως τα δικαιώματα
που απορρέουν από την ιδιότητα αυτή. Τα δε τέκνα προστατεύονται και
απολαμβάνουν τα δικαιώματα των τέκνων τριτέκνων, εφόσον είναι άγαμα και
δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό τρίτο (23ο) έτος της ηλικίας τους ή
σπουδάζουν ή εκπληρώνουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και δεν έχουν
συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο (25ο) έτος της ηλικίας τους.
Το επόμενο βήμα είναι η πιστοποίηση της τριτεκνικής ιδιότητας που προβλέπεται στο νομοσχέδιο. Το πιστοποιητικό τριτεκνίας θα χορηγείται ψηφιακά μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr)
με την προϋπόθεση υποβολής αίτησης από τους ενδιαφερόμενους. Στην πράξη
οι τρίτεκνοι θα απογραφούν μέσω της ηλεκτρονικής αίτησης που θα
υποβάλουν και στη συνέχεια το πιστοποιητικό τριτεκνίας που θα λάβουν θα
λειτουργεί ως αποδεικτικό στοιχείο για να έχουν τις εκπτώσεις που
παρέχονται από το Δημόσιο και τον ιδιωτικού τομέα (μέσα μεταφοράς,
κ.λπ).
Το πιστοποιητικό τριτεκνίας αναμένεται να λάβουν περίπου 105.000 οικογένειες που έχουν τρία παιδιά υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβάλουν όλοι τις αιτήσεις για να απογραφούν ως τρίτεκνοι.
Μετά και το πιστοποιητικό τριτεκνίας το επόμενο στάδιο θα είναι η
πλήρης εξίσωση των τριτέκνων με τους πολύτεκνους σε όλες τις παροχές που
προβλέπονται από νόμους του κράτους και κυρίως στις φορολογικές
απαλλαγές και άλλες ατέλειες (μηδενικά τέλη ταξινόμησης για αγορά ΙΧ,
κ.α) που ισχύουν σήμερα μόνον για τους πολύτεκνους.
Ξεπαγώνει η αύξηση στο επίδομα
Για την περαιτέρω στήριξη των τριτέκνων εξετάζεται και η αύξηση του επιδόματος παιδιού από τον ΟΠΕΚΑ.
Το μέτρο είχε εξαγγελθεί πέρυσι τον Οκτώβριο ως κίνητρο για να
αυξηθούν οι γεννήσεις που έχουν μειωθεί επικίνδυνα, καθώς την ώρα που η
Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα ο δείκτης γεννήσεων
βρίσκεται στο 1,3, αντί 2,1 που είναι διεθνώς αποδεκτό.
Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε αύξηση του επιδόματος παιδιού για τις
τρίτεκνες οικογένειες κατά 60% αλλά με την ταυτόχρονη θέσπιση
περιουσιακών κριτηρίων για όλους τους δικαιούχους του επιδόματος. Τα νέα
κριτήρια όπως είχε εκτιμηθεί θα έβγαζαν εκτός επιδόματος περίπου το 20%
των δικαιούχων και η εξοικονόμηση πόρων που θα προέκυπτε από τους
κόφτες των περιουσιακών κριτηρίων θα χρηματοδοτούσε την αύξηση του
επιδόματος των τριτέκνων κατά 60%.
Η θέσπιση των περιουσιακών κριτηρίων εγκαταλείφθηκε και αυτόματα η
σχεδιαζόμενη αύξηση του επιδόματος κατά 60% μπήκε στο συρτάρι του
υπουργείου. Το νέο σχέδιο που εξετάζεται είναι μια πιο μικρή αύξηση του
επιδόματος παιδιού για τους τρίτεκνους, ή μια διεύρυνση των
εισοδηματικών κριτηρίων πέραν και των 37.500 ευρώ ώστε να ενταχθούν στο
επίδομα παιδιού περισσότεροι τρίτεκνοι που τώρα μένουν εκτός λόγω
υψηλότερου εισοδήματος.
Κομισιόν για ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου: «Παραμένει υψίστης πολιτικής και στρατηγικής σημασίας» έργο.«Είναι απολύτως κρίσιμο για να μπει ένα τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου», δήλωσε η Άννα Κάιζα.
Η εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν για θέματα Ενέργειας, Άννα Κάιζα,
δήλωσε σήμερα από τις Βρυξέλλες, ότι το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης
Ελλάδας-Κύπρου Great Sea Interconnector (GSI) «παραμένει υψίστης
πολιτικής και στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και
κάνουμε ό,τι είναι εντός των δυνατοτήτων μας για να διασφαλίσουμε ότι
αυτό το έργο θα υλοποιηθεί».
Σύμφωνα με την ΕΡΤ, η εκπρόσωπος
είπε ότι «είναι απολύτως κρίσιμο για να μπει ένα τέλος στην ενεργειακή
απομόνωση της Κύπρου» και μόλις υλοποιηθεί, «θα οδηγήσει σε χαμηλότερες
τιμές ενέργειας προς όφελος των επιχειρήσεων, των εταιρειών και των
καταναλωτών στην περιοχή».
Για την χρηματοδότηση του έργου
Σχετικά
με τη χρηματοδότηση η κυρία Κάιζα τόνισε ότι «έχει το καθεστώς του
Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και έχει λάβει χρηματοδότηση όλα αυτά
τα χρόνια από διάφορους μηχανισμούς μας» και «προτού αυτό το έργο γίνει
επιλέξιμο για χρηματοδότηση από την ΕΕ, έχει περάσει από αρκετά αυστηρό
έλεγχο από την Επιτροπή, από τους φορείς του έργου, διότι φυσικά πρέπει
να αποδεικνύει την οικονομική του βιωσιμότητα.
Το έργο αυτό
υλοποιείται ήδη εδώ και αρκετά χρόνια και θα θέλαμε να δούμε την
ολοκλήρωσή του το συντομότερο δυνατόν», «πρόκειται για Έργο Κοινού
Ενδιαφέροντος, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθορισμένο
χρονοδιάγραμμα από την Επιτροπή» και κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να
τιμήσουν τις δεσμεύσεις τους.
Έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Η ίδια επιβεβαίωσε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά το έργο λέγοντας πως «είμαστε ενήμεροι για την έναρξη έρευνας από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Δημόσιου Εισαγγελέα (EPPO)
και δεν έχουμε κανένα σχόλιο να κάνουμε για το ζήτημα αυτό», καθώς
«πρόκειται για εξελισσόμενες διαδικασίες, οπότε δεν θα τις σχολιάσουμε
με κανέναν τρόπο».
Με προφανή στόχο η λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης να μην περιορίσει δραστικά τα χρηματοδοτικά κίνητρα για την υλοποίηση επενδύσεων, το υπουργείο Ανάπτυξης επιχειρεί να διαμορφώσει ένα ενδιάμεσο πλαίσιο ενίσχυσης
του παραγωγικού τομέα αξιοποιώντας κάθε διαθέσιμο εθνικό ή ευρωπαϊκό
πόρο, με στόχο μία κεφαλαιακή βάση που θα στηρίξει επιχειρήσεις όλων των
μεγεθών.
Ο σχεδιασμός αυτός, πέραν του αναπτυξιακού νόμου, αποκτά πλέον άλλους δύο πυλώνες με βάση τα μέτρα που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση,
οι οποίοι θα αποτελέσουν χείρα βοηθείας ώστε να συνεχιστεί είτε η
ενεργειακή μετάβαση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, είτε η
πριμοδότηση της βαριάς βιομηχανίας της χώρας με έναν συνολικό
προϋπολογισμό 775 εκατ. ευρώ που θα καλύψει το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και
το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο της Ε.Ε. Ποσό μικρό εάν αναλογιστεί
κανείς ότι θα δοθεί σε επενδυτικά σχέδια εταιρειών ως το 2032, και το οποίο δεν επιδέχεται καν σύγκριση με τα «κανάλια ρευστότητας» που κρατάει ανοιχτά σήμερα το Ταμείο Ανάκαμψης,
αλλά σίγουρα ένα κρίσιμο «εξτραδάκι» που θα κουμπώσει πάνω στον νέο
αναπτυξιακό νόμο, ο οποίος ήδη έχει ενεργοποιηθεί, αλλά και τα μεγάλα
χρηματοδοτικά προγράμματα από την Ευρώπη που στοχεύουν στην αμυντική
βιομηχανία, όπως το «ReArm», και τα 25 δισ. ευρώ που έχει εξαγγείλει η
κυβέρνηση σε βάθος 12ετίας για την ενίσχυση της άμυνας.
Ηδη με τον νέο Αναπτυξιακό αναμένεται να κλειδώσουν ως το τέλος της χρονιάς ενισχύσεις συνολικού ύψους 600 εκατ. ευρώ
μέσω των πρώτων τεσσάρων καθεστώτων του. Ετσι, έχουν προκηρυχθεί τα
καθεστώτα της «Μεταποίησης» και των «Περιοχών Ειδικής Ενίσχυσης»
(παραμεθόριες περιοχές, περιοχές της Δίκαιης Ενεργειακής Μετάβασης
κ.ο.κ.) με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ έκαστο, επιβεβαιώνοντας τις
πληροφορίες που είχε μεταφέρει προ μηνών το «business stories». Σε αυτά
θα προστεθούν τουλάχιστον άλλα δύο, μεταξύ των οποίων το καθεστώς
«Μεγάλων Επενδύσεων».
Τα επενδυτικά σχέδια που θα υποβληθούν και θα εγκριθούν θα λάβουν ενισχύσεις σε επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές, ενώ θα έχουν πρόσβαση και σε δανειοδότηση της Αναπτυξιακής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Τα νέα προγράμματα
Σε ό,τι αφορά τα δύο νέα προγράμματα για τις επιχειρήσεις που
ανακοινώθηκαν πρόσφατα από το υπουργείο Ανάπτυξης, στο πλαίσιο των
ευρωπαϊκών πόρων ύψους 8 δισ. που θα κατευθυνθούν από το 2026 έως και το
2032 -μεταξύ άλλων, για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, τη
φοιτητική στέγαση, τις συγκοινωνίες, την προστασία του περιβάλλοντος,
αλλά και τη στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων-, θα διατεθούν 200 εκατ. και 575 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Η πρώτη δράση, ύψους 200 εκατ. ευρώ, προέρχεται από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και αφορά επενδύσεις βιομηχανικών επιχειρήσεων που έχουν λάβει την ευρωπαϊκή πιστοποίηση «Step Seal».
Η πιστοποίηση αυτή αφορά προτάσεις υψηλής τεχνολογικής και στρατηγικής
αξίας για την Ευρώπη. Οι πόροι θα κατευθυνθούν σε τομείς όπως το
αλουμίνιο, ο σίδηρος, οι μεταλλικές κατασκευές και η ναυπηγική με στόχο
την ενεργειακή αναβάθμιση και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Εταιρείες όπως η Elval, η Motor Oil, η Metlen και η Intracom Defense
έχουν ήδη προχωρήσει σε υλοποίηση τέτοιων έργων -στο πλαίσιο άλλων
ευρωπαϊκών Ταμείων- που έχουν λάβει έγκριση, αξιοποιώντας τη
συγκεκριμένη πιστοποίηση. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι περιπτώσεις
επιχειρήσεων που επέλεξαν να αποσυρθούν. Η Advanced Energy Technologies
και η Sunlight Group, αν και είχαν εξασφαλίσει επιχορήγηση 34,5 και 245
εκατ. ευρώ αντίστοιχα, δεν προχώρησαν τελικά στην υλοποίηση των έργων
επικαλούμενες αλλαγές στη στρατηγική τους.
Η δεύτερη παρέμβαση, συνολικού ύψους 575 εκατ. ευρώ έως το 2032, αφορά τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και χρηματοδοτείται από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο.
Περιλαμβάνει προγράμματα για την ενεργειακή αναβάθμιση επαγγελματικών
κτιρίων, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και την απόκτηση ηλεκτρικών
οχημάτων. Με στόχο την καλύτερη στόχευση και αποδοτικότητα των δράσεων,
το υπουργείο σχεδιάζει να συνεργαστεί με τα επιμελητήρια ώστε να
καταγραφούν πρώτα οι πραγματικές ανάγκες των επιχειρήσεων προτού
οριστικοποιηθεί η δομή των προγραμμάτων. Η προσέγγιση αυτή προκρίνεται
καθώς αντίστοιχες πρωτοβουλίες στο παρελθόν -όπως το «Εξοικονομώ για
επιχειρήσεις»- δεν είχαν την αναμενόμενη ανταπόκριση.
Επιφυλακτικότητα
Οι φορείς της αγοράς πάντως ζητούν περισσότερα και κυρίως δραστικές αλλαγές στο σύστημα των κινήτρων.
Η πρόσφατη έρευνα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), που
διενεργήθηκε σε συνεργασία με την Palmos Analysis, καταγράφει έντονη
επιφύλαξη από τις μεταποιητικές επιχειρήσεις για το υφιστάμενο σύστημα
κινήτρων. Το 64% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι προχώρησε σε επενδύσεις
την τελευταία διετία, όμως στην πλειονότητά τους αυτές χρηματοδοτήθηκαν
με ίδια κεφάλαια. Μόλις το 1,3% αξιοποίησε φορολογικά κίνητρα, ενώ η
τραπεζική χρηματοδότηση παρέμεινε περιορισμένη στο 11,5%.
Το 89% των επιχειρήσεων θεωρεί το σημερινό πλαίσιο ενισχύσεων
αναποτελεσματικό, ενώ μόλις τρεις στις δέκα έχουν κάνει χρήση του
αναπτυξιακού νόμου. Από αυτές, το 74% αντιμετώπισε προβλήματα
καθυστερήσεων και γραφειοκρατίας. Επιπλέον, το 54% των επιχειρήσεων αξιολογεί το γενικό επενδυτικό περιβάλλον ως αρνητικό ή εχθρικό, ενώ μόνο το 21% το χαρακτηρίζει φιλικό.
Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, οι επιχειρήσεις -και ιδίως οι
μικρότερες- ζητούν σταθερό κανονιστικό πλαίσιο, μείωση της φορολογίας
και του ενεργειακού κόστους, καλύτερη στόχευση των κινήτρων, καθώς και
ουσιαστική πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία. Οπως τόνισε η πρόεδρος του ΣΒΕ Λουκία Σαράντη, η βιομηχανία δεν ζητά προνόμια, αλλά σταθερότητα και προβλεψιμότητα για να επενδύσει με σχέδιο και προοπτική.
Πειραιάς: Στρατηγικός κόμβος κρουαζιέρας με προοπτικές και προκλήσεις
Σημαντική άνοδο παρουσιάζει φέτος η κρουαζιέρα στην Ελλάδα, με τον
Πειραιά να βρίσκεται στο επίκεντρο της ανάπτυξης και να αναδεικνύεται σε
βασικό home port της Ανατολικής Μεσογείου.
Παρά τις αισιόδοξες ενδείξεις, η χώρα εξακολουθεί να υποαξιοποιεί τον
συγκεκριμένο κλάδο, όπως τόνισε ο πρόεδρος του Εμπορικού και
Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ), κ. Βασίλης Κορκίδης, σε
σύσκεψη φορέων στον Δήμο Πειραιά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΒΕΠ, η Ελλάδα το 2024 υποδέχθηκε
περισσότερους από 40 εκατομμύρια επισκέπτες εκ των οποίων 8 εκατομμύρια
ήταν οι συνολικές κινήσεις επιβατών κρουαζιέρας που αντιστοιχούν σε
περίπου 2 εκατ. ταξιδιώτες στο συγκεκριμένο κλάδο. Ο Πειραιάς, η
Σαντορίνη και η Μύκονος συγκέντρωσαν το 55% της συνολικής κίνησης,
καταγράφοντας μεγάλη επισκεψιμότητα.
Το 2025 η επιβατική κίνηση στο λιμάνι του Πειραιά αναμένεται να αυξηθεί κατά 22% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Ο κ. Κορκίδης επισήμανε ότι η ανάπτυξη της κρουαζιέρας δεν βασίζεται
μόνο σε γεωπολιτικούς λόγους, αλλά στη στρατηγική θέση της χώρας και
στην ποιότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
«Η Ελλάδα είναι η τρίτη μεγαλύτερη χώρα-προορισμός στην Ευρώπη, μετά την
Ιταλία και την Ισπανία, με πάνω από 5.500 προσεγγίσεις πλοίων ετησίως»,
υπογράμμισε, ζητώντας τη βελτίωση των υποδομών, την ενίσχυση των
υπηρεσιών και την οργάνωση των εκδρομών για την ομαλή διαχείριση των
επισκεπτών.
Ωστόσο,
ο ίδιος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την απόσταση που χωρίζει
την Ελλάδα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες: «Ενώ ο κύκλος εργασιών
του κλάδου στην Ε.Ε. ξεπερνά τα 55 δισ. ευρώ, η Ελλάδα αποκομίζει
λιγότερο από 1 δισ. ετησίως – αυτό δείχνει ότι κάπου υστερούμε».
Παράλληλα, αναδείχθηκε η ανάγκη επανενεργοποίησης της Εθνικής
Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας, που όπως τόνισε δεν έχει
συνεδριάσει εδώ και 3,5 χρόνια, τη στιγμή που οι αρρυθμίες στη
λειτουργία του κλάδου, ιδίως σε δημοφιλείς προορισμούς, εντείνονται.
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και η κοινωνική διάσταση
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των
κρουαζιερόπλοιων. Σύμφωνα με έκθεση του think tank Transport &
Environment, ο Πειραιάς κατατάσσεται τρίτος στην Ευρώπη ως προς την
επιβάρυνση της ατμόσφαιρας, πίσω από τη Βαρκελώνη και την Τσιβιταβέκια
στη Ρώμη. Παράλληλα, σε ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Μασσαλία, η Λιβόρνο και
η Βαλένθια αναπτύσσεται αντιδράση από κατοίκους που θεωρούν ότι η
κρουαζιέρα ενισχύει τον υπερτουρισμό χωρίς ουσιαστικά ανταποδοτικά οφέλη
για τις τοπικές κοινωνίες.
Στην περίπτωση του Πειραιά, επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου, όπως
ξενοδόχοι και εστιάτορες, εκφράζουν τον προβληματισμό τους για την
περιορισμένη οικονομική απόδοση από τους επιβάτες κρουαζιέρας, οι οποίοι
συχνά δεν καταναλώνουν τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες.
Ο ρόλος του ΕΒΕΠ και οι προτάσεις για το μέλλον
Το ΕΒΕΠ έχει καταθέσει σειρά προτάσεων που στοχεύουν στην
ολοκληρωμένη αξιοποίηση του Πειραιά ως λιμανιού κρουαζιέρας, αλλά και
στη διάχυση των ωφελειών στην τοπική οικονομία:
1. Δημιουργία λιμενικού “cluster” παροχής υπηρεσιών προς κρουαζιερόπλοια.
2. Ανάπτυξη ψηφιακής εφαρμογής για τουριστική προβολή του Πειραιά.
3. Φυσική παρουσία ενημερωτών κατά την αποβίβαση επιβατών.
4. Διαδραστικές τουριστικές πινακίδες και διαδρομές εντός της πόλης.
5. Προώθηση τουριστικών διαδρομών για πεζούς και ποδηλάτες.
6. Διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων στο λιμάνι.
7. Παραστάσεις στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά ειδικά για τουρίστες.
8. Ενίσχυση της παρουσίας ελληνικών προϊόντων εν πλω.
Σημαντικές επίσης είναι οι δράσεις για την ενίσχυση των εξαγωγών μέσω
της τροφοδοσίας των πλοίων, με χαρακτηριστική την πρωτοβουλία «Greek
Cuisine on Board», που διοργανώθηκε με τη FORUM S.A. και άλλους φορείς.
Οι ευρωπαϊκοί
μηχανισμοί χρηματοδοτικής συνδρομής αποσκοπούν στη διατήρηση της
οικονομικής σταθερότητας στην ΕΕ και τη ζώνη του ευρώ.
ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΛΑ
Ο Κώστας Βλασόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής αρχαίας ιστορίας στο
Πανεπιστήμιο Κρήτης και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του Ινστιτούτου
Μεσογειακών Σπουδών (ΙΜΣ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ),
επελέγη για χρηματοδότηση από το ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα
χρηματοδότησης ERC Advanced Grant 2022. Οι συγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις
του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας χορηγούνται σε καταξιωμένους
Ερευνητές ανεξαρτήτως εθνικότητας, που έχουν να επιδείξουν σημαντικά
επιστημονικά επιτεύγματα κατά την τελευταία δεκαετία.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
Τη χρηματοδότηση των 1.890.000 εκ. ευρώ κατάφερε
να κερδίσει η Αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του
ΑΠΘ, Τάνια Βαλαμώτη για την ερευνητική της ιδέα, με τίτλο:
«Προσδιορίζοντας τους πολιτισμούς της διατροφής της αρχαίας Ευρώπης: μια
διεπιστημονική έρευνα των φυτικών συστατικών, του μαγειρικού
μετασχηματισμού τους και των αλλαγών τους στο χρόνο».
Η κ. Βαλαμώτη είναι η μοναδική Ελληνίδα μεταξύ των
302 ερευνητών που επιλέχθηκαν από 2.051 προτάσεις από το Ευρωπαϊκό
Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council-ERC), στην κατηγορία
«Consolidator Grants» ώστε να πραγματοποιήσουν τις πιο φιλόδοξες και
δημιουργικές επιστημονικές ιδέες. Το ερευνητικό πρόγραμμα θα υλοποιηθεί
μέσω της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ.
Η έρευνα επεξεργασμένων φυτικών τροφίμων από τα
προϊστορικά χρόνια διεξάγεται σε πιλοτικό επίπεδο εδώ και χρόνια στο ΑΠΘ
και η χρηματοδότηση από το ERC θα επιτρέψει μια διαχρονική και σε
μεγάλη έκταση μελέτη των διατροφικών παραδόσεων και της μεταβολής τους
στο χρόνο σε ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης. Οι παράγοντες που επηρεάζουν
τις διατροφικές προτιμήσεις και αλλαγές θα εξεταστούν τόσο ως προς τον
ρόλο του φυσικού περιβάλλοντος όσο και ως προς τον ρόλο των πολιτισμικών
προτιμήσεων, διαφοροποιήσεων και μεταβολών μέσα από επαφές με άλλες
περιοχές ή μετακινήσεις πληθυσμών.
Η τροφή έχει διαμορφώσει την πολιτισμική ιστορία
των περισσότερων Ευρωπαϊκών χωρών. Πόσο πίσω στο χρόνο μπορούμε να
αναζητήσουμε αυτή τη σχέση; Η Αν. Καθηγήτρια του ΑΠΘ, Τάνια Βαλαμώτη θα
ερευνήσει τους ‘πολιτισμούς της διατροφής’ της προϊστορικής Ευρώπης, από
το Αιγαίο στην Κεντρική Ευρώπη, από τη Νεολιθική Εποχή ως την Εποχή του
Σιδήρου (7η-1η χιλιετίες π.Χ.). Ειδικότερα, θα εξετάσει τη σχέση μεταξύ
φύσης και πολιτισμού μέσα από τις μαγειρικές πρακτικές, εξετάζοντας πώς
διαμορφώθηκε η χρήση των καλλιεργημένων και άγριων φυτών.
Η κ. Βαλαμώτη δε θα μελετήσει μόνο τα συστατικά,
τις μαγειρικές πρακτικές και τον σχετικό εξοπλισμό, αλλά θα διερευνήσει
πειραματικά ποικίλες όψεις των τεχνικών προετοιμασίας των τροφίμων,
λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις αρχαίες πηγές και τις σύγχρονες παραδοσιακές
πρακτικές.
Αυτή η πολυδιάστατη προσέγγιση συνδυάζει
μεθοδολογίες των ανθρωπιστικών και θετικών επιστημών και έχει ως στόχο
να εξετάσει την προϊστορική κουζίνα της Ευρώπης με μια φρέσκια ματιά,
διερευνώντας μαγειρικές ταυτότητες που αποτελούν μέρος της άυλης
πολιτισμικής κληρονομιάς της Ευρώπης.
Το ερευνητικό πρόγραμμα θα εφαρμόσει μια
διεπιστημονική προσέγγιση των φυτικών συστατικών της διατροφής αλλά και
αυτούσιων καταλοίπων τροφίμων, όπως ψωμιά, πλιγούρι/τραχανάς, φάβα,
μπύρα και κρασί, συνδυάζοντας αυτά τα δεδομένα με τις τεχνικές
μεταποίησής τους και τον σχετιζόμενο εξοπλισμό, όπως μαγειρικά σκεύη,
εργαλεία άλεσης, θερμικές κατασκευές.
«Μέσα από το πρόγραμμα θα διαμορφωθεί μια νέα
μέθοδος που θα αποκαλύψει κάποιες από τις συνταγές του παρελθόντος στην
Ευρώπη» αναφέρει η Αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας
του ΑΠΘ, Τάνια Βαλαμώτη. «Η νέα μέθοδος που θα αναπτύξει το πρόγραμμα
θα μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες γεωγραφικές περιοχές».
Η έρευνα που θα υλοποιηθεί μπορεί να συνδεθεί με
μικρομεσαίες επιχειρήσεις που επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα τρόφιμα με
καταβολές στα προϊστορικά χρόνια.
Παράλληλα, το πρόγραμμα θα διερευνήσει παγιωμένες
αντιλήψεις σχετικά με την πολιτισμική σημασία και τον κοινωνικό ρόλο
ορισμένων τροφίμων, εξετάζοντάς τα μέσα στο πλαίσιο του οικισμού και της
ευρύτερης περιοχής στην οποία εντοπίστηκαν από την αρχαιολογική
σκαπάνη. Για παράδειγμα πόσο γενικευμένη ήταν η χρήση της ελιάς και του
ελαιολάδου στο προϊστορικό Αιγαίο; Πότε εμφανίζεται το κρασί και ποια η
σχέση του με τις ιεραρχημένες κοινωνίες στην υπό διερεύνηση περιοχή;
Υπάρχουν διαφοροποιήσεις πολιτισμικές που αντιστοιχούν σε
διαφοροποιήσεις διατροφικές; Μπορούμε για παράδειγμα να εντοπίσουμε ή να
διακρίνουμε τους πολιτισμούς της μπύρας και του κρασιού μέσα από τα
αρχαιολογικά δεδομένα στα προϊστορικά χρόνια;
Ο πυρήνας της ερευνητικής ομάδας αποτελείται από
πέντε βασικούς ερευνητές σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ευρώπης. Από το
ΑΠΘ συμμετέχουν οι Καθηγητές Παντελής Νίγδελης (Πρόεδρος του Τμήματος
Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ), Βασίλης Φυντίκογλου (Τμήμα Φιλολογίας
ΑΠΘ) και Λαμπρινή Παπαδοπούλου (Τομέας
Ορυκτολογίας-Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του Τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ),
την Stefanie Jacomet (IPNA, πανεπιστήμιο Βασιλείας, Ελβετία) και Hans
Peter Stika (πανεπιστήμιο Hohenheim, Γερμανία). Συμμετέχουν, επίσης, 12
συνεργάτες που είναι Καθηγητές πανεπιστημίων ή ερευνητές σε Ιδρύματα της
Ευρώπης (Elena Marinova, Zvetana Popova, Andreas Heiss, Hara Procopiou,
Natalia Alonso, Angela Kreuz, Jean-Frederique Terral, Laurent Bouby,
Maria Ivanova, Oliver Craig, Γεωργία Τσαρτσίδου, Ζωή Τσιρτσώνη, Calla
McNamee). Τέλος, μεγάλος αριθμός αρχαιολόγων από την Ελλάδα, τη
Βουλγαρία, τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία θα συνεργαστούν στο
πλαίσιο της έρευνας. Στο πρόγραμμα θα συμμετάσχουν 9 μεταδιδακτορικοί
ερευνητές και 5 υποψήφιοι διδάκτορες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η έρευνα πεδίου εντάσσεται στο ερευνητικό the ModellingDemographyandAdaptationattheInitialPeoplingoftheEasternMediterraneanIslandscape
(MIGRATE, EXCELLENCE/0421/0050), το οποίο συγχρηματοδοτείται από το
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Κυπριακή Δημοκρατία,
μέσω του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας. Το ανασκαφικό πρόγραμμα
λαμβάνει επίσης χρηματοδότηση από το Ίδρυμα A.G. Leventis Foundation
Overseas (Project TOPOS – Exploring the role of coasts in the early
prehistory of Cyprus: Integrating archaeological excavations and
geospatial technologies at the remote Akamas promontory).
Τον Απρίλιο 2022, η ερευνητική ομάδα, υπό τη διεύθυνση των δρ
Μούτσιου και Dr. Reepmeyer, διεξήγαγε συστηματική επιφανειακή επισκόπηση
με τη χρήση καννάβου και συλλογή λίθινων τέχνεργων στην παράκτια ζώνη
της χερσονήσου του Ακάμα, σε τεμάχιο που είχε αναγνωριστεί από την ομάδα
ως περιοχή υψηλού ενδιαφέροντος για τη διατήρηση προ-Νεολιθικών
επιχώσεων. Επιπλέον, προέβησαν στην ανασκαφή μιας δοκιμαστικής τομής 1×1
μέτρου με στόχο τον καθορισμό της στρωματογραφίας και τον εντοπισμό
υλικού για χρονολόγηση (ξυλάνθρακας) και λίθινων τέχνεργων in situ. Η
έρευνα, μεταξύ άλλων, κατέγραψε πάνω από χίλια λίθινα αντικείμενα που
φέρουν τυπο-τεχνολογικά χαρακτηριστικά της Επιπαλαιολιθικής – πρώιμης
Ακεραμικής Νεολιθικής περιόδου. Τα αποτελέσματα αυτά κατέδειξαν την
ιδιάζουσα σημασία αυτής της θέσης και οδήγησαν στην απόφαση για
περαιτέρω συστηματική έρευνα.
Η εκστρατεία του 2024 σχεδιάστηκε, για να καλύψει την ανάγκη για μια
λεπτομερή και συστηματική έρευνα στη θέση Δρούσεια-Σκλοινίκια. Οι
εργασίες ξεκίνησαν με τη γεωφυσική επισκόπηση της περιοχής, η οποία
κάλυψε συνολική έκταση 1.720 τετραγωνικών μέτρων και στόχευε στη
χαρτογράφηση των χαρακτηριστικών του υπεδάφους της θέσης. Τα
αποτελέσματα της έρευνας αυτής είναι εξαιρετικά σημαντικά, καθώς
βοήθησαν στη λήψη αποφάσεων σχετικά με το πού θα τοποθετηθούν οι
αρχαιολογικές τομές (σκάμματα). Η γεωφυσική έρευνα πραγματοποιήθηκε από
το Εργαστήριο Γεωπληροφορικής Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Σπουδών του
Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό την
επίβλεψη του Καθηγητή Απόστολου Σαρρή. Στη συνέχεια, σχεδιάστηκαν και
ανασκάφηκαν πέντε τομές σε μέγιστο βάθος 60 εκ. μέχρι το τέλος της
ανασκαφικής περιόδου. Η φετινή ανασκαφική περίοδος κατέγραψε εκατοντάδες
λίθινα τέχνεργα με τυπο-τεχνολογικά χαρακτηριστικά που τα τοποθετούν
στο τέλος του Πλειστόκαινου – Πρώιμο Ολόκαινο (12-8 χιλιάδες χρόνια από
σήμερα). Ένα πολύ ιδιαίτερο εύρημα (Εικόνα 1) που ανακαλύφθηκε in situ
πιθανότατα δείχνει την παρουσία κυνηγετικών δραστηριοτήτων στην περιοχή.
Αρκετά δείγματα ξυλάνθρακα ανασκάφηκαν στη θέση και ετοιμάζονται να
σταλούν στο εξωτερικό για χρονολόγηση που αναμένεται να καθορίσει την
ηλικία του χώρου. Συνολικά, μια πλούσια συλλογή αρχαιολογικών ευρημάτων
συλλέχτηκε κατά τη διάρκεια της ανασκαφής που περιλάμβανε λίθινα
εργαλεία, πέτρινα δοχεία, χάντρες, όστρεα και οστά. Όλα τα αντικείμενα
έχουν γεωαναφερθεί και οι διάφορες κατηγορίες υλικών μελετώνται από
ειδικούς, προκειμένου να προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά τους.
Η ανακάλυψη της νέας αυτής αρχαιολογικής θέσης σε ένα τόσο μακρινό
και απόμερο τμήμα του νησιού θέτει σε αμφισβήτηση την κυρίαρχη αντίληψη
πως η χερσόνησος του Ακάμα αποτελούσε μια πολιτιστικά περιθωριακή
περιοχή κατά την πρώιμη προϊστορία της Κύπρου. Με την ολοκλήρωσή της, η
έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου στον Ακάμα το 2024 προσθέτει νέα
δεδομένα στη μελέτη της κυπριακής προϊστορίας και δημιουργεί νέα
ερωτήματα που μελλοντικές έρευνες στην περιοχή θα κληθούν να απαντήσουν.
Επιπλέον, η τοποθεσία της αρχαιολογικής θέσης σε μια περιοχή, όπου αυτή
την περίοδο εκτελούνται μεγάλα αναπτυξιακά έργα, είναι ζωτικής σημασίας
για την ενημέρωση των ενδιαφερομένων σχετικά με τους τρόπους, με τους
οποίους μπορούν να εκτελεστούν τα έργα με βιώσιμο τρόπο και με σεβασμό
στη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ
Με μεγάλη χαρά σας
ενημερώνουμε ότι ένα μεγάλο όνειρο που θα σηματοδοτήσει την πρόοδο του
τόπου μας είναι κοντά στο να ξεκινήσει να πραγματοποιείται. Μία
κοπιαστική και αγωνιώδης προσπάθεια του Συλλόγου μας είναι έτοιμη να
υλοποιηθεί. Πρόκειται για την αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου στο Αίπυ,
το οποίο οι Σύλλογοιι Μακισταίων και Χρυσοχωρίου έχουν «υιοθετήσει» στο
πλαίσιο του Σωματείου «Διάζωμα», ένα σωματείο που προσφέρει υψηλές
υπηρεσίες στην κοινωνία μας με την διάσωση των αρχαίων θεάτρων του
τόπου μας και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της πατρίδας μας.
Έχετε από τις σελίδες της «Μακιστίας» παρακολουθήσει βήμα βήμα την
γέννηση του ονείρου και όλες τις εξελίξεις από την αρχή της επαφής μας
με το σωματείο «Διάζωμα». Έφτασε ο καιρός να γίνει το πρώτο αποφασιστικό
βήμα για την ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου. Στις 16 Σεπτεμβρίου τ.έ.
το Περιφερειακό Συμβούλιο Δυτικής Ελλάδας, με εισήγηση του
Αντιπεριφερειάρχη μας κ. Χαράλαμπου Καφύρα, αποφάσισε την χρηματοδότηση με 100.000 ευρώ της μελέτης αναστηλώσεως του Θεάτρου. Η μελέτη αυτή είναι απαραίτητη για να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση με την αίτηση χρηματοδοτήσεως της αναστηλώσεως του
Θεάτρου από το ΕΣΠΑ. Θυμίζουμε ότι αυτή είναι η διαδικασία
αναστηλώσεως των αρχαίων ελληνικών θεάτρων από το «Διάζωμα» μέχρι
σήμερα. Η απόφαση αυτή του Περιφερειακού Συμβουλίου αποτελεί πάρα πολύ
σημαντική εξέλιξη, η οποία μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε ότι κάποια
στιγμή στο μέλλον θα δούμε το Θέατρό μας ανάμεσα σε διάσημους
αρχαιολογικούς προορισμούς και ενδεχομένως σε θέση να φιλοξενήσει ξανά,
έπειτα από την αρχαιότητα, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον Αντιπεριφερειάρχη
κ. Χαράλαμπο Καφύρα για την αποφασιστική συμβολή του στην χρηματοδότηση
μελέτης αναστή- λωσης από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Επίσης τον
Πρόεδρο του «Διαζώματος» κ. Σταύρο Μπένο, ο οποίος φρόντισε την υπόθεση
του Θεάτρου μας, όπως αποτελεσματικά έχει κάνει και σε άλλα θέατρα που
ανέλαβε το «Διάζωμα».
Επίσης ευχαριστούμε τους Συλλόγους, την Ομοσπονδία Συλλόγων Ολυμπίας
καθώς και όλους όσοι ενδιαφέρθηκαν για το ζήτημα, ιδιαίτερα όσους
συνέβαλαν και στον «κουμπαρά» που ανοίξαμε στα πλαίσια του «Διαζώματος».
Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι πρόκειται για μια εξαιρετικής σημασίας
εξέλιξη, καθώς η αναστήλωση του Θεάτρου ξεπερνάει τα τοπικά όρια ακόμα
και του Δήμου μας. Θα προσελκύσει επιστήμονες αρχαιολόγους που θα
μελετήσουν το Θέατρό μας, θα περιγράψουν με ακρίβεια τα χαρακτηριστικά
του και θα εκπονήσουν μια μελέτη για το τι χρειάζεται να γίνει ώστε να
αναστηλωθεί. Η αναστήλωση του Θεάτρου είναι έργο υπερτοπικής σημασίας,
διότι τα πλησιέ- στερα Αρχαία Θέατρα βρίσκονται στην Μεσσήνη, στην Μεγαλόπολη και στην Ήλιδα,
με το τελευταίο να μην έχει λίθινη ή μαρμάρινη δομή. Άρα θα είναι
μοναδικό σε μία περιοχή που καλύπτει την πρώην επαρχία Ολυμπίας και την
πρώην επαρχία της Τριφυλίας, ενώ είναι επιπλέον ξεχωριστό διότι είναι
σε τέτοιο υψόμετρο που το καθιστά μοναδικό πανελληνίως. Εκτιμούμε ότι
όταν ολοκληρωθεί θα αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών, κάτι που θα
αναδείξει την Μακιστία Κοιλάδα και γενικότερα τον τόπο μας και μπορεί να
είναι η απαρχή μίας βιώσιμης ανάπτυξής της.
ΦΥΣΙΚΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
1 Τις διατάξεις του άρθρου 37 του Ν. 3028/2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» 2 Το ΠΔ 70/2015 (ΦΕΚ 114/Α/22.09.2015) «Ανασύσταση των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού…» 3 Το ΠΔ 4/2018 (ΦΕΚ 7/Α/22.1.2018) «Οργανισμός Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού» 4 Την αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΑΤΝΕΚΕ/115620/350/15-34-2018 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 1255/Β/05-04-2018) Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού στους Προϊσταμένους των Περιφερειακών και Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών αρμοδιότητας της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και στους Προϊσταμένους των Περιφερειακών Υπηρεσιών αρμοδιότητας της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. 5 Την αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΕΦΑΚΑΒ/188230/132323/1757/9-4-2019 αίτηση του κ. Γιώργου Γιαννόπουλου, σχετικά με την έγκριση άδειας δόμησης στο αριθ. 8 οικόπεδο του αριθ. 173 ΟΤ στο Λιμένα Θάσου. 6 Την αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΕΦΑΚΑΒ/298000/212299/3122/03-06-2019 αναφορά σχετικά με την ανεύρεση αρχαιοτήτων στο αριθ. 08 οικόπεδο που βρίσκεται στο αριθ. 173 ΟΤ στο Λιμένα Θάσου ιδιοκτησίας Γ. Γιαννόπουλου 7 Την αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΕΦΑΚΑΒ/396880/283332/4203/22-7-2019 εκδήλωση ενδιαφέροντος του κ. Γεώργιου Γιαννόπουλου, σχετικά με την ιδιωτική χρηματοδότηση ανασκαφικής έρευνας στο αριθ. 8 οικόπεδο του αριθ.173 ΟΤ στο Λιμένα Θάσου. ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ Εγκρίνουμε το αίτημα χρηματοδότησης σωστικής ανασκαφικής έρευνας στο αριθ. 8 οικόπεδο του αριθ. 173 ΟΤ στο Λιμένα Θάσου φερόμενης ιδιοκτησίας κ. Γεώργιου Γιαννόπουλου, σύμφωνα με τους ακόλουθους όρους: 1. Η δαπάνη για τις απαιτούμενες εργασίες που αφορούν στην εν λόγω ανασκαφή (πρόσληψηαρχαιολόγου, εργατοτεχνιτών, προμήθεια υλικοτεχνικής υποδομής καθώς και η δαπάνη του μηχανικού εκσκαφέως και του φορτηγού που θα απαιτηθούν για την αποκομιδή των μπάζων της ανασκαφής), θα καλυφθεί στο σύνολό της από τον κύριο του έργου σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 37 του Ν.3028/02. 2. Η ανασκαφική έρευνα θα διενεργηθεί υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση αρχαιολόγου της ΕΦ.Α. Καβάλας 3. Τον ωρομίσθιο αρχαιολόγο πεδίου θα υποδείξει η ΕΦ.Α. Καβάλας. 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ Ταχ. Δ.νση Ταχ. Θυρίδα Τηλέφωνο Fax E-Mail Πληρφορίες : ΜΕΓΑΡΟ ΤΟΚΚΟΥ Κύπρου 14, Καβάλα 1214/651 10 2510 224716 2510 620753 efakav@culture.gr K. Πανούση 4. Οι φερόμενοι ως ιδιοκτήτες δεν θα διεκδικήσουν την επιστροφή των χρημάτων της ανασκαφικήςέρευνας από το Ελληνικό Δημόσιο ακόμη και στην περίπτωση που τα δεδομένα της ανασκαφής στοιχειοθετούν την απαλλοτρίωση του ακινήτου. 5. Σε περίπτωση που κάποιος από τους προσληφθέντες δημιουργήσει πρόβλημα στην ομαλή διεξαγωγή του έργου, θα αντικατασταθεί από άλλον κατόπιν υποδείξεως της Εφορείας. 6. Οι φερόμενοι ως ιδιοκτήτες δεν θα απαιτήσουν τίποτα από τα πιθανά ευρήματα που θα φέρει στο φως η ανασκαφική έρευνα (άρθρο 7 παρ.2 και άρθρο 8 παρ. 6β Ν.3028/02). 7. Η ασφάλεια και υγιεινή τόσο του εργοταξίου όσο και των εργαζομένων σε αυτό είναι στην αποκλειστική ευθύνη του ιδιοκτήτη ή του αρμόδιου μηχανικού του έργου (ασφαλής περίφραξη και πρόσβαση του οικοπέδου, τοποθέτηση νυκτερινού φωτισμού, τοποθέτηση εργοταξιακής σήμανσης κλπ). 8. Σε περίπτωση που κατά τη διενέργεια της ανασκαφικής έρευνας και πριν την ολοκλήρωση της, η αιτούσα (φερόμενη ιδιοκτήτρια) δηλώσουν αδυναμία χρηματοδότησης της ανασκαφής, υποχρεούνται για λόγους προστασίας των αρχαίων καθώς και για την ασφάλεια των πολιτών να προβούν σε προσωρινή κατάχωση των ανασκαφικών σκαμμάτων και των αποκαλυφθέντων αρχαίων με γεωύφασμα και αδρανή υλικά, σύμφωνα με τις υποδείξεις της Εφορείας έως την επανέναρξη των ανασκαφικών εργασιών. 9. Το αρμόδιο όργανο του ΥΠ.ΠΟ.Α θα αποφανθεί σχετικά με την δυνατότητα οικοδόμησης στο οικόπεδο,μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας, τη σχεδιαστική αποτύπωση των αρχαίων, τη φωτογραφική τεκμηρίωσή τους και την αξιολόγηση των ευρημάτων. Αναλόγως με τα αποτελέσματα της ανασκαφής ενδέχεται να τροποποιηθεί η οικοδομική μελέτη προκειμένου να διατηρηθούν τα αρχαία ορατά στο σύνολό τους ή τμηματικά, στο υπό ανέγερσηκτήριο, κατόπιν γνωμοδότησης του αρμόδιου Συμβουλίου. Η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλα
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΔΑΔΑΚΗ Αρχαιολόγος με Βαθμό Α
ΥΓ ΕΙΝΑΙ ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΜΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Η τρέχουσα αγρο-κατάσταση αφορά τη διαθεσιμότητα τροφίμων και την
πρόσβαση βασικών ειδών διατροφής –συμπεριλαμβανομένου του σιταριού, του
ρυζιού, του καλαμποκιού και του σπορέλαιου– στις πιο άπορες και τις πιο
ευάλωτες οικονομίες.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το ανοιχτό εμπόριο, η διαφάνεια στην
πληροφόρηση, η απαλλαγή από τους λογαριασμούς εισαγωγής τροφίμων και, το
σημαντικότερο, η ελεύθερη ροή λιπασμάτων για τους αγρότες σε όλο τον
κόσμο είναι οι εξέχουσες εκκλήσεις για δράση για την ανακούφιση της
κατάστασης.
Η παροχή βοήθειας στους αγρότες με επιδοτήσεις δεικτών καιρού και η
βοήθεια τους να σπείρουν σπόρους ανθεκτικούς στις καιρικές συνθήκες για
να ελέγξουν τις απώλειες των καλλιεργειών, είναι μερικά από τα μέτρα που
απαιτούν καθολική υποδομή.
Οι ειδικοί στα τρόφιμα λένε ότι απαιτείται δραματική αύξηση της
χρηματοδότησης της έρευνας σε συνδυασμό με αποτελεσματικότερους τρόπους
ανταλλαγής πληροφοριών και διανομής τροφίμων
Περισσότεροι
από 150 νομπελίστες και νικητές του Παγκόσμιου Βραβείου Τροφίμων
έγραψαν ανοιχτή επιστολή, με την οποία ζητούν μεγαλύτερες επενδύσεις σε
νέες προσπάθειες διανομής τροφίμων ενόψει της παγκόσμιας κρίσης πείνας.
Η ΛΥΣΗ ΕΡΧΕΤΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ!
Η στήριξη της ΕΕ, που ανακοινώθηκε κατά την εκδήλωση υψηλού επιπέδου
για την επισιτιστική ασφάλεια στις περιοχές του Σαχέλ και της λίμνης
Τσαντ, η οποία συνδιοργανώθηκε από την ΕΕ, τη Λέσχη για το Σαχέλ και τη
Δυτική Αφρική και το Παγκόσμιο Δίκτυο κατά των Επισιτιστικών Κρίσεων,
περιλαμβάνει τόσο ανθρωπιστική δράση όσο και στήριξη των εργασιών για
την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της επισιτιστικής ανασφάλειας στη
Μπουρκίνα Φάσο, το Καμερούν, το Τσαντ, το Μάλι, τη Μαυριτανία, τον
Νίγηρα και τη Νιγηρία.
Η ΕΕ, ως σημαντικός παράγοντας ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής
βοήθειας στον τομέα της επισιτιστικής και διατροφικής ασφάλειας, παρέχει
σημαντική οικονομική στήριξη σε χώρες εταίρους.
Για να ανταποκριθεί στις τεράστιες και επείγουσες ανάγκες στις
περιοχές του Σαχέλ και της λίμνης Τσαντ, και ιδίως στην επικείμενη
επισιτιστική και διατροφική κρίση, η ΕΕ έχει ήδη διαθέσει 173 εκατ. ευρώ
για ανθρωπιστική βοήθεια. Η ΕΕ ανακοίνωσε σήμερα επιπλέον ποσό 67 εκατ.
ευρώ, ανεβάζοντας μέχρι στιγμής τη συνολική συνεισφορά για τις
πληγείσες χώρες στις περιοχές του Σαχέλ και της λίμνης Τσαντ σε 240
εκατ. ευρώ το 2022.
Για την ενίσχυση της βιωσιμότητας των συστημάτων τροφίμων και την
αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της επισιτιστικής και διατροφικής
ανασφάλειας στο πλαίσιο μιας προσέγγισης που βασίζεται εξ ολοκλήρου στην
ανθρωπιστική βοήθεια, την ανάπτυξη και την ειρήνη, η ΕΕ έχει δεσμεύσει
654 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2021-2024 στις επτά χώρες. Τα κονδύλια
αυτά αποσκοπούν στην παροχή αναπτυξιακής βοήθειας για τη μακροπρόθεσμη
αντιμετώπιση της διαρθρωτικής επισιτιστικής κρίσης.
Από αυτά, η ΕΕ θα διαθέσει συνολικό ποσό 314 εκατ. ευρώ πριν από το
τέλος του 2022 για τις επτά αυτές χώρες. Η ΕΕ θα στηρίξει επίσης το
σύνολο της αλληλεξαρτώμενης περιοχής του Σαχέλ και της Δυτικής Αφρικής
με περιφερειακά προγράμματα.
Αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων για μια μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα: ανανέωση της πολιτικής δέσμευσης.
Η ΕΕ ανανεώνει την ισχυρή πολιτική της δέσμευση υπέρ διαρθρωτικών
πολιτικών και επενδύσεων για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων των
επισιτιστικών και διατροφικών κρίσεων, λαμβάνοντας υπόψη την
ανθρωπιστική, αναπτυξιακή και ειρηνευτική διάσταση.
Στόχος είναι να διασφαλιστεί η προσαρμογή των υφιστάμενων μηχανισμών
στην εξελισσόμενη ανασφάλεια και αστάθεια της περιοχής, καθώς και στην
περίπλοκη διεθνή πραγματικότητα. Για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών
αδυναμιών θα απαιτηθούν παρεμβάσεις στην κοινωνική, οικονομική και
περιβαλλοντική διάσταση: προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και μετριασμός
της, βιώσιμη γεωργία με στήριξη αγροοικολογικών πρακτικών, χειραφέτηση
των γυναικών και των νέων, εκπαίδευση, κοινωνική ένταξη, κατανομή της
προστιθέμενης αξίας. Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πληττόμενων
πληθυσμών στο Σαχέλ και τη Δυτική Αφρική είναι κρίσιμης σημασίας από μια
μακροπρόθεσμη κοινωνικοοικονομική προοπτική της περιοχής.
Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος/Αντιπρόεδρος, κ. Τζουζέπ Μπορέλ, δήλωσε τα εξής:
«Η βάρβαρη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει προκαλέσει μαζική αύξηση
των τιμών των τροφίμων και έχει επιδεινώσει τον κίνδυνο έλλειψης
τροφίμων. Η επισιτιστική ανασφάλεια αυξάνει αναπόφευκτα την αστάθεια και
τις ανισότητες. Για να αποφευχθεί αυτό, πρέπει να βοηθήσουμε τους
εταίρους μας να γίνουν πιο αυτάρκεις και να συνεργαστούν για την
ενίσχυση του πολυμερούς συστήματος τροφίμων. Σήμερα, ενισχύουμε την
πολιτική και οικονομική μας δέσμευση έναντι των χωρών στην περιοχή του
Σαχέλ και της λίμνης Τσαντ, όπου εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν ήδη
οξύ πρόβλημα και θα μπορούσαν να αποτελέσουν και αυτοί θύματα του
πολέμου στην Ουκρανία εάν δεν ενεργήσουμε γρήγορα.»
Ο αρμόδιος για τη διαχείριση κρίσεων Επίτροπος, κ. Γιάνες Λέναρτσιτς, πρόσθεσε: «Διαπιστώνουμε
μια άνευ προηγουμένου αύξηση των αναγκών επισιτιστικής βοήθειας στις
περιοχές του Σαχέλ και της λίμνης Τσαντ. Πάνω από 31 εκατομμύρια
άνθρωποι θα χρειαστούν φέτος επείγουσα επισιτιστική βοήθεια. Οι
επιπτώσεις των τραγικών γεγονότων στην Ουκρανία θα επιδεινώσουν
περαιτέρω μια ήδη καταστροφική επισιτιστική κρίση, ωθώντας τους
ανθρώπους στα όρια της επιβίωσης. Η ΕΕ δεν θα παραμελήσει τις άλλες
ανθρωπιστικές κρίσεις στον υπόλοιπο κόσμο και θα συνεχίσει να παρέχει
ανθρωπιστική βοήθεια και σε αυτές τις αφρικανικές περιοχές. Ωστόσο, η
ανθρωπιστική βοήθεια δεν επαρκεί. Η ανανέωση της διεθνούς
πολιτικής δέσμευσης αποτελεί ένα από τα εξαιρετικής σημασίας βήματα για
την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της κρίσης, ώστε να διασφαλιστεί η
απαραίτητη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα των πλέον ευάλωτων κοινοτήτων.»
Η Επίτροπος Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων, κ. Γιούτα Ουρπιλάινεν, δήλωσε: «Η επιδείνωση της επισιτιστικής κρίσης σήμερα αποτελεί τεράστια απειλή για τους ανθρώπους που ζουν στην περιοχή και καλούμαστε όλοι να κάνουμε κάτι γι'αυτό.
Όπως είδαμε πρόσφατα με την εκδήλωση μεγάλης αλληλεγγύης σε ολόκληρη
την Ευρώπη, η ανανέωση της πολιτικής και οικονομικής στήριξης της ΕΕ
προς τους εταίρους μας στις περιοχές του Σαχέλ και της λίμνης Τσαντ
αποδεικνύει ότι εξακολουθούμε να είμαστε αλληλέγγυοι προς όλους τους
πληθυσμούς που πλήττονται από την απρόκλητη και αδικαιολόγητη
στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Βρισκόμαστε σε μια
πρωτόγνωρη κατάσταση, όπως διαπίστωσα κατά την επίσκεψή μου στην περιοχή
την περασμένη εβδομάδα. Σε συνεργασία με τη διεθνή κοινότητα,
στο πλαίσιο πολυμερούς προσέγγισης, θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τα
αίτια των επισιτιστικών και διατροφικών κρίσεων και να συμβάλλουμε στην
ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πληττόμενων πληθυσμών.»
Ιστορικό
Το Σαχέλ και η Δυτική Αφρική αντιμετωπίζουν σήμερα μια άνευ
προηγουμένου επισιτιστική και διατροφική κρίση. Εάν δεν ληφθούν
κατάλληλα μέτρα, η πείνα και ο υποσιτισμός θα μπορούσαν να πλήξουν πάνω
από 38 εκατομμύρια ανθρώπους μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου 2022. Οι
παραμεθόριες περιοχές του κεντρικού Σαχέλ και της λίμνης Τσαντ
πλήττονται περισσότερο. Οι διεθνείς και τοπικοί φορείς που στηρίζουν την
επισιτιστική ασφάλεια στην περιοχή βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με μια
σοβαρή επιδείνωση του οικονομικού και πολιτικού πλαισίου και του
πλαισίου ασφάλειας, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και λόγω των συνεπειών
της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Οι συγκρούσεις, οι οικονομικοί κλυδωνισμοί (συμπεριλαμβανομένων της
νόσου COVID-19 και των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας) και τα
ακραία καιρικά φαινόμενα τροφοδοτούν καταστάσεις παρατεταμένων
επισιτιστικών κρίσεων σε ολόκληρο τον κόσμο, όπου τουλάχιστον 195
εκατομμύρια άνθρωποι βίωσαν συνθήκες επισιτιστικής κρίσης ή χειρότερες
το 2021. Πρόκειται για αύξηση άνω του 25 % σε σχέση με το 2020 και η
κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί.
Η νέα αυτή στήριξη της ΕΕ για την επισιτιστική ασφάλεια στην Αφρική
συνάδει με την τελευταία ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή στις 23
Μαρτίου 2022 με τίτλο «Διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και
ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων τροφίμων», η οποία καλούσε
για την ανάληψη παγκόσμιας δράσης.
Κέρδη 2
εκατ. ευρώ από την El-Pack Η εταιρεία αύξησε τις πωλήσεις της κατά
14,2% το 2001 ΧΡ. ΚΟΡΦΙΑΤΗΣ ΚΕΡΔΗ προ φόρων της τάξεως των 2 εκατ. ευρώ,
αυξημένα έναντι του 2000 κατά 38% και αντίστοιχα προς το 28% των μέσων
ιδίων κεφαλαίων της, πραγματοποίησε το 2001 η πατραϊκή χαρτοβιομηχανία
El-Pack, η οποία επιδιώκει να εξαγοράσει την 20 φορές μεγαλύτερή της -
πριν από δέκα χρόνια - Softex, πρώτη σε
ΚΕΡΔΗ
προ φόρων της τάξεως των 2 εκατ. ευρώ, αυξημένα έναντι του 2000 κατά
38% και αντίστοιχα προς το 28% των μέσων ιδίων κεφαλαίων της,
πραγματοποίησε το 2001 η πατραϊκή χαρτοβιομηχανία El-Pack, η οποία
επιδιώκει να εξαγοράσει την 20 φορές μεγαλύτερή της – πριν από δέκα
χρόνια – Softex, πρώτη σε μέγεθος ελληνική χαρτοβιομηχανία.
Η απόσταση που χωρίζει τις δύο εταιρείες έχει μειωθεί εν τω μεταξύ σε
1: 3 περίπου αφού πέρυσι η El-Pack είδε τις πωλήσεις της να αυξάνονται
κατά 14,2% και να ανέρχονται σε 30,77 εκατ. ευρώ, ενώ εκείνες της
Softex, που είχαν υπερβεί τα 140 εκατ. ευρώ το 1995, μόλις που ξεπέρασαν
τα 98 εκατ. ευρώ πέρυσι, μαζί με τα έσοδα από άλλα, μη χάρτινα,
προϊόντα.
Η El-Pack, εταιρεία ιδιοκτησίας της οικογενείας Βουλγαράκη της υαλουργίας Γιούλα και της οικογενείας του κ. Α.Σπυράκη,
ο οποίος και τη διευθύνει, παρήγαγε πέρυσι περί τους 35.000 τόνους
προϊόντων – χαρτοκιβωτίων και χαρτιού συσκευασίας κυρίως. Η ίδια η
Softex παρήγαγε φασόν για λογαριασμό της ένα μέρος των προϊόντων της.
Κάπως έτσι από το 1999, τη χρονιά που η Softex πέρασε ύστερα από
περιπέτειες στον έλεγχο μιας μυστηριώδους επενδυτικής κοινοπραξίας του
εξωτερικού, άρχισε το «ειδύλλιο» που φέρει σήμερα την El-Pack να έχει
συμφωνήσει με την κοινοπραξία των ξένων να αγοράσει τις μετοχές της
μεγαλύτερης ελληνικής χαρτοβιομηχανίας, αν το Δημόσιο αναλάβει και πάλι
να επιδοτήσει με αρκετά εκατομμύρια ευρώ τη μεταβίβαση.
Αναπτυσσόμενη με ταχύτατους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, η El-Pack
εξασφάλισε ικανοποιητικούς πόρους αυτοχρηματοδότησης και ετοιμάζεται,
ανεξάρτητα από την απόκτηση της Softex, να θέσει σε λειτουργία μια νέα
βιομηχανική μονάδα. Εξαγόρασε από την Εμπορική Τράπεζα το εργοστάσιο
χάρτου της χρεοκοπημένης Unipack, που βρίσκεται στον Νομό Βοιωτίας, και
σε ένα μήνα, σύμφωνα με πληροφορίες, θα το θέσει σε λειτουργία. Για τον
σκοπό αυτόν έχει συσταθεί η εταιρεία Sigma-Pack, αντικείμενο της οποίας
θα είναι η παραγωγή εξειδικευμένων χάρτινων συσκευασιών για ποτά και για
καλλυντικά κυρίως. Ηδη από το 2001 η El-Pack έχει επεκταθεί με
βιομηχανική μονάδα και στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, ενώ πρόσφατα, σύμφωνα
με άλλες πληροφορίες, απέκτησε κάποιο πακέτο μετοχών της Χαρτοποιίας
Φθιώτιδος, δεύτερης μεγαλύτερης ελληνικής χαρτονοποιίας, τον απόλυτο
έλεγχο της οποίας διατηρούν οι οικογένειες Θανόπουλου – Αλεξιά.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι (καθαρές) εισροές Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην Ελλάδα
για το σύνολο του 2021 ξεπέρασαν τα 5,3 δισ. ευρώ, έναντι 2,8 δισ. ευρώ
το ίδιο διάστημα του 2020, καταγράφοντας αύξηση της τάξεως του 90,2%.31 Ιαν 2023
ενισχυμένη η πρωταγωνιστική θέση των ακινήτων στις άμεσες ξένες
επενδύσεις το 2023, όπως δείχνουν τα στοιχεία, συντηρώντας τον
προβληματισμό για το αν και πώς θα μπορέσει να αλλάξει τελικά το
παραγωγικό πρότυπο της χώρας.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, είναι γεγονός ότι οι άμεσες
ξένες επενδύσεις έχουν «αναστηθεί» τα τελευταία χρόνια, από τα μόλις 249
εκατ. ευρώ το μοιραίο 2010, στο ρεκόρ των 7,9 δισ. ευρώ το 2022.
Ωστόσο, οι ξένοι επενδυτές προτιμούν να επενδύουν σε μεγάλο βαθμό σε
τουρισμό και ακίνητα και όχι στη βιομηχανία ούτε γενικότερα στη
δημιουργία εξαρχής νέων παραγωγικών μονάδων, των λεγομένων greenfield
επενδύσεων.
Ειδικά το 2023, από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει
ότι ενώ το σύνολο των άμεσων ξένων επενδύσεων θα είναι πιθανώς
χαμηλότερο από το ρεκόρ του 2022, οι επενδύσεις σε ακίνητα θα
εκτιναχθούν. Συγκεκριμένα, το 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου οι άμεσες
ξένες επενδύσεις ήταν 3,9 δισ. ευρώ και άρα τις χωρίζει απόσταση από τα
7,9 δισ. του 2022.
Αντιθέτως, οι επενδύσεις σε ακίνητα έφτασαν σε 1,6 δισ. από 1,2 δισ.
ευρώ που ήταν το 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022, σημειώνοντας
αύξηση της τάξης του 30%. Συνολικά, το 2022 οι άμεσες ξένες επενδύσεις
σε ακίνητα ήταν περίπου 2 δισ. ευρώ, δηλαδή το 25% του συνόλου. Στην
εκτίναξη αυτή του 2023 έχει συμβάλει ασφαλώς η αυστηροποίηση των
προϋποθέσεων για τη χορήγηση της «χρυσής βίζας», που ώθησε πολλούς
ξένους αγοραστές να σπεύσουν να την εξασφαλίσουν εγκαίρως, πριν ισχύσουν
τα νέα μέτρα.
ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΡΧΕΤΕ ΧΡΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
o τοπίο της ιδιωτικής εκπαίδευσης
στην Ελλάδα παρουσιάζει πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία. Αυτό όμως
κυρίως που έχει ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι προσελκύει σημαντικά
επενδυτικά κεφάλαια από το εξωτερικό, είτε πρόκειται για funds, είτε
πρόκειται για διεθνείς εκπαιδευτικούς ομίλους που βλέπουν στην Ελλάδα
την ευκαιρία να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους στο μέλλον.
Το βελτιωμένο οικονομικό περιβάλλον, που
αποτελεί τη μεγάλη εικόνα, σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση διαδραματίζει το
δικό του σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση αυτού του ενδιαφέροντος από το
εξωτερικό. Ταυτόχρονα όμως και η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου που
περιβάλλει την ιδιωτική εκπαίδευση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα προς
αυτή την κατεύθυνση. Αφενός υφίσταται ενδιαφέρον από επενδυτές με καθαρά
χρηματοοικονομικά κίνητρα, αφετέρου υφίσταται ενδιαφέρον από επενδυτές
που θέλουν να τοποθετηθούν στην ποιοτική εκπαίδευση. Το θεσμικό πλαίσιο
βοηθάει ταυτόχρονα στη βελτίωση των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών,
γεγονός που προσελκύει το ενδιαφέρον τόσο από πλευράς εκπαιδευόμενων
όσο και από πλευράς επενδυτών.
Στις αρχές Δεκεμβρίου έγινε γνωστό ότι τα
εκπαιδευτήρια «Ο Πλάτων» εξαγοράστηκαν από το βρετανικό fundISP. Η
διοίκηση του σχολείου φέρεται να κατέληξε σε συμφωνία με την
International Schools Partnershipκαθώς η οικογένεια Παπαδόπουλου που
ίδρυσε τον «Πλάτωνα» θα παραμείνει επικεφαλής των εκπαιδευτηρίων, που θα
διατηρήσουν το προφίλ που είχαν έως τώρα στον τομέα της εγχώριας
εκπαίδευσης.
Στις συμφωνίες της φετινής χρονιάς
καταγράφεται και η εξαγορά των Εκπαιδευτηρίων Κωστέα-Γείτονα από το
Inspired Educational Group, το οποίο επένδυσε και στη Σχολή Μωραΐτη,
εξαγοράζοντας το ιστορικό ιδιωτικό σχολείο του Ψυχικού. Η Inspired
αποτελεί τον κορυφαίο παγκόσμιο οργανισμό ιδιωτικών εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων, έχοντας δημιουργήσει ένα δίκτυο με 115 από τα καλύτερα
σχολεία σε όλον τον κόσμο και περισσότερους από 90.000 μαθητές.
ΗεξαγοράτουThe International School of Athens
Επιπλέον, στη διάρκεια του 2024 ο Βασίλης
Δασκαλάκης που είναι επίσης πρόεδρος στο γνωστό Ιδιωτικό Κολλέγιο, BCA,
προχώρησε στην πώληση του ιδιωτικού σχολείου «The International School
of Athens» στον βρετανικό όμιλο Dukes Education. Σημειώνεται ότι το
International School of Athens διατηρεί περίπου 700 μαθητές και αποτελεί
IB Continuum World School, κάτι που σημαίνει ότι αναλαμβάνει την
προετοιμασία των μαθητών για προγράμματα διεθνούς πτυχίου International
Baccalaureate, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης από τo νηπιαγωγείο έως
και την τρίτη λυκείου. Πρόκειται για την πρώτη επένδυση του Dukes
Education στην Ελλάδα έως αυτή τη στιγμή. Στο International School of
Athens φοιτούν Κινέζοι μαθητές, οι οποίοι αντιστοιχούν σε περίπου το 20%
του συνόλου του δυναμικού του. Επιπλέον, το 50% του συνόλου των μαθητών
του είναι ξένοι που φοιτούν στην Ελλάδα και από το υπόλοιπο 50% των
Ελλήνων που φοιτούν σε αυτό, περίπου οι μισοί είναι Έλληνες του
εξωτερικού. To διεθνές κοινό που φοιτά στο συγκεκριμένο σχολείο
αποτέλεσε πόλο έλξης για τον βρετανικό εκπαιδευτικό οργανισμό, ο οποίος
είδε στην Ελλάδα την ευκαιρία για την περαιτέρω ανάπτυξη των
δραστηριοτήτων του. Η εξαγορά αφορά στο 100% του συγκεκριμένου σχολείου
και του διακριτικού του τίτλου, χωρίς σε αυτήν να περιλαμβάνεται
απόκτηση ακίνητης περιουσίας.
H ξεχωριστή περίπτωση του «Δούκα»
Η περίπτωση των Εκπαιδευτηρίων Δούκα
αποτελεί ένα ακόμα ενδιαφέρον project με επενδυτή τον διεθνή
εκπαιδευτικό όμιλο Cognita. Ωστόσο στην περίπτωση του «Δούκα» υπάρχει
και μία ακόμα επιχειρηματική διάσταση καθώς η εισηγμένη εταιρεία
ακινήτων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, Premia, κατά πλειοψηφία συμφερόντων
του Ηλία Γεωργιάδη βασικό μέτοχο της σουηδικής, Sterner Stenhus, έχει
αποκτήσει το ακίνητο του σχολείου στον Παράδεισο Αμαρουσίου. Η συμφωνία
της Premia με τα Εκπαιδευτήρια Δούκα προβλέπει την επέκταση με ανάλογο
μοντέλο και στην περιφέρεια ή στην Αθήνα, με απόκτηση των ακινήτων από
την Premia και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων από Δούκα και Cognita.
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που αφορούν στην
ιδιωτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι ενδεικτικά της τάσης που υπάρχει
στην αγορά. Όπως προκύπτει από τη σχετική έρευνα “Η Ελλάς σε αριθμούς”
για την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου 2024. Αναφέρουν ότι ο αριθμός των
μαθητών σε ιδιωτικά νηπιαγωγεία από 15.982 την ακαδημαϊκή περίοδο
2018-2019, αυξήθηκε σε 24.264 μαθητές κατά τη σχολική περίοδο 2021-2022.
Ο αριθμός των μαθητών στα ιδιωτικά δημοτικά σχολεία αυξήθηκε από 38.027
το 2018-2019 σε 40.634 το 2021-2022, στα γυμνάσια από 16.098 σε 20.335
και στα λύκεια από 14.615 σε 16.871.
Και σε κάθε περίπτωση η ιδιωτική εκπαίδευση
και οι επενδύσεις εκτείνονται και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με το
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας να προγραμματίζει την ίδρυση ιδιωτικής ιατρικής,
νοσηλευτικής και πιθανώς νομικής σχολής εντός του Μητροπολιτικού Πόλου
Ελληνικού, συμπράττοντας στον τομέα των επιστημών Υγείας (και όχι της
νομικής) με το fund CVC Capital Partners. Επίσης και η BC Partners με
επικεφαλής τον Νίκο Σταθόπουλο έχει προχωρήσει σε εξαγορές του ΙΕΚ Ακμή,
του Μητροπολιτικού Κολλεγίου και του ΙΕΚ Δέλτα και ετοιμάζει και νέες
κινήσεις στη σκακιέρα.
Τι πιστεύουν οι Έλληνες για την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση
Πάντως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η
θέση των Ελλήνων σε ό,τι αφορά την ιδιωτική εκπαίδευση στη χώρα, όπως
προκύπτει από φετινή έρευνα της Focus Bari. Βάσει αυτής οι Έλληνες
εκφράζουν ανασφάλεια σχετικά με τη λειτουργία των ιδιωτικών
πανεπιστημίων στην Ελλάδα, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη για
ενημέρωση και δημόσιο διάλογο σε σχέση με τις προοπτικές του
θέματος.
Οι απόψεις διαφέρουν ανά γενιές καθώς
οι μεγαλύτεροι υποστηρίζουν τα ιδιωτικά ιδρύματα, οι νεότεροι
ηλικίας 25-34 εκφράζουν αντίθεση, ενώ οι νεότεροι παραμένουν
ουδέτεροι, δείχνοντας μια στάση αναμονής ή και σύγχυσης.
Ο κυριότερος προβληματισμός των πολιτών
για την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα, αφορά στον
αποκλεισμό των οικονομικά αδύναμων από την ανώτατη εκπαίδευση με
τη σταδιακή κατάργηση ή πιθανή υποβίβαση των δημόσιων ιδρυμάτων. Η
συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων επιλέγει να συνεχίσει την
εκπαίδευσή της μετά το Λύκειο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της
εκπαίδευσης στην ελληνική κοινωνία.
ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΧΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΔΙΝΟΥΝ ΑΝΑΣΑ
Η
επένδυση από το εξωτερικό στο χρηματιστήριο (όπως το Χρηματιστήριο
Αθηνών) είναι δυνατή μέσω διαφόρων μεσιτών (brokers) και υπηρεσιών που
επιτρέπουν την αγορά και πώληση διεθνών μετοχών, ομολόγων και άλλων
χρηματοοικονομικών προϊόντων, ακόμη και από το εξωτερικό.Η De Giro και η Revolut είναι παραδείγματα τέτοιων εταιρειών.
Με ένα δυναμικό χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει πάνω
από 100 μεγάλα, διεθνή brands και με συνεχείς στρατηγικές επενδύσεις σε
τομείς υψηλής ανάπτυξης με στόχο την ενίσχυση του σε βασικές αγορές και
τη διεύρυνση του δικτύου του ο όμιλος FAIS ετοιμάζεται να εισάγει τις
μετοχές του στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με την διαδικασία της δημόσιας
εγγραφής να έχει προγραμματισθεί περί τα τέλη του τρέχοντος μήνα.
Η εισαγωγή του Ομίλου Εταιρειών FAIS GROUP στο Χρηματιστήριο Αθηνών
σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής ανάπτυξης του , ενισχύοντας το
κύρος του και εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε νέα κεφάλαια που θα ενισχύσουν
την περαιτέρω επέκτασή του.
Ο Όμιλος FAIS διαθέτει ένα διαφοροποιημένο και ισορροπημένο
χαρτοφυλάκιο δραστηριοτήτων, το οποίο έχει στον πυρήνα του την ένδυση
και την υπόδηση, ενώ επεκτείνεται σε κλάδους υψηλής ανάπτυξης, όπως τα
καλλυντικά, η εμπορική εκμετάλλευση ακινήτων, ο αθλητικός εξοπλισμός και
η μηχανοκίνηση.
Επίσης, με εδραιωμένη παρουσία σε τρεις χώρες εκτός Ελλάδας (Κύπρος,
Ρουμανία, Βουλγαρία) και προγραμματισμένη είσοδο σε Τσεχία και Σλοβακία,
ο Όμιλος δραστηριοποιείται σε αγορές συνολικού πληθυσμού περίπου 54
εκατ. καταναλωτών. Το εκτεταμένο δίκτυο του περιλαμβάνει περισσότερα από
110 φυσικά σημεία πώλησης, 8 ηλεκτρονικά σημεία πώλησης και
περισσότερους από 700 πελάτες χονδρικής, εξασφαλίζοντας πολυκαναλική
προσέγγιση που συνδυάζει λιανική, χονδρική και ηλεκτρονικό εμπόριο.
Ένα από τα συστατικά της επιτυχίας του Ομίλου είναι η οικοδόμηση
μακροχρόνιων επιτυχημένων σχέσεων με πάνω από 15 διεθνείς διάσημους
οίκους, καθώς και το ευρύ, διαφοροποιημένο και καλά ισορροπημένο
χαρτοφυλάκιο εμπορικών σημάτων, που αποτελείται από περισσότερα από 100
διεθνώς αναγνωρίσιμα, ιστορικά brands και καλύπτει 4 διαφορετικούς
κλάδους (ένδυση-υπόδηση, καλλυντικά, εμπορική εκμετάλλευση ακινήτων,
λοιπά). Το εκτεταμένο δίκτυο πωλήσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (94
καταστήματα GR – 17 καταστήματα εκτός Ελλάδας), περιλαμβάνει καταστήματα
monobrand, multibrand, outlet και shop-in-shop, με παρουσία σε
κορυφαίες τοποθεσίες και πολυκαταστήματα.
Στο πλαίσιο της δυναμικής του ανάπτυξης, ο Όμιλος Εταιρειών FAIS
GROUP έχει επενδύσει περισσότερα από €30 εκατ. κατά την διάρκεια της
τελευταίας τετραετίας (2021- 9Μ 2024) σε νέα καταστήματα, ανακαινίσεις
και επενδυτικά ακίνητα, όπως η ανακαίνιση της ιστορικής Αγοράς Μοδιάνο.
Με ορίζοντα το 2030, σχεδιάζει την προσθήκη περίπου 50 νέων καταστημάτων
σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Αξιοποιώντας ένα εκτενές χαρτοφυλάκιο που καλύπτει κάθε καταναλωτικό
προφίλ - από προσιτές επιλογές έως premium και luxury brands - ο Όμιλος
Εταιρειών FAIS GROUP έχει καθιερωθεί ως one-stop shop στο λιανεμπόριο.
Με κορυφαία brands όπως Kalogirou, Ferragamo, TOD'S, Hogan, Michael
Kors, UGG, DKNY, Levi's, Mango, Under Armour, Technogym, Wilson,
Puma,Kiko Milano, και Harley Davidson, συνεχίζει να προσφέρει premium
εμπειρίες αγορών και ισχυρές εμπορικές συνεργασίες υψηλού επιπέδου.
Ο Όμιλος Εταιρειών FAIS GROUP επενδύει στρατηγικά και στον τομέα της
εμπορικής εκμετάλλευσης ακινήτων, με σημαντικά ακίνητα όπως το Radisson
Blu Zaffron Resort στη Σαντορίνη, η Αγορά Μοδιάνο και το One Salonica
Outlet Mall στη Θεσσαλονίκη, δι
Κλάδος του retail και προοπτικές
Ο κλάδος του retail στην Ελλάδα, όπου δραστηριοποιείται ο όμιλος FAIS
αναπτύσσεται δυναμικά, επηρεαζόμενος από τις θετικές οικονομικές
προοπτικές, την ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης, την υποχώρηση της
ανεργίας, τη συγκράτηση του πληθωρισμού.
Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα, αφού κορυφώθηκε στο 9.3% το 2022, μειώθηκε
στο 4.2% το 2023 και αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του πορεία τα
επόμενα χρόνια. Παράλληλα, οι προβλέψεις δείχνουν ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα
συνεχίσει να υπεραποδίδει σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης,
δημιουργώντας ένα δυναμικό περιβάλλον για τον τομέα της κατανάλωσης και
του λιανεμπορίου.
Bασικός μοχλός της ελληνικής οικονομίας, παραμένει η ιδιωτική
κατανάλωση, αντιπροσωπεύοντας σημαντικό ποσοστό του ΑΕΠ. Το 2023, η
ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα έφτασε τα €117 δισ., καταγράφοντας
αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη και διατηρώντας τον κεντρικό της
ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη. Ενώ, η σταδιακή αποκλιμάκωση του
πληθωρισμού αναμένεται να ενισχύσει το διαθέσιμο εισόδημα των
καταναλωτών, επιτρέποντας περαιτέρω την ανάπτυξη της αγοράς του retail.
Η αγορά του retail στην Ελλάδα παρουσιάζει θετική τάση, με τις
συνολικές λιανικές πωλήσεις να φτάνουν τα €152 δισ. το 2023,
σημειώνοντας συνεχή ανάπτυξη τα τελευταία έτη. Παράλληλα, το e-commerce
ενισχύεται ως βασικός παράγοντας ανάπτυξης του λιανεμπορίου, με τη
διείσδυση των ηλεκτρονικών πωλήσεων να αυξάνεται σταθερά.
Οι λιανικές πωλήσεις, παρά τις πρόσφατες διακυμάνσεις, διατηρούν τη
θετική τους πορεία. Ο τομέας της μόδας, των καλλυντικών και του
αθλητικού εξοπλισμού, τρεις από τους πιο ανθεκτικούς υποκλάδους,
συνεχίζουν να προσελκύουν ισχυρή ζήτηση.
Η δυναμική του retail συνδέεται άμεσα και με τον τουρισμό, καθώς οι
τουριστικές δαπάνες συμβάλλουν στην αύξηση των πωλήσεων, ιδιαίτερα σε
premium προϊόντα. Η Ελλάδα κατέγραψε σημαντική τουριστική κίνηση το
2023, με τις αφίξεις επισκεπτών και τις σχετικές δαπάνες να στηρίζουν
την εγχώρια κατανάλωση., καθιστώντας τον Τουρισμό, βασικό μοχλό
ενίσχυσης της λιανικής αγοράς. Τα πολυτελή brands και οι high-end
retailers επωφελούνται ιδιαίτερα από αυτή τη δυναμική, καθώς η μέση
τουριστική δαπάνη έχει αυξηθεί κατά 14% τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με
αναλύσεις του ΙΝΣΕΤΕ και της Visa, ενισχύοντας τη δυναμική του κλάδου.
Επιπρόσθετα, θετικές είναι οι προοπτικές και σε όλες τις εκτός Ελλάδας
αγορές, στις οποίες δραστηριοποιείται ο Όμιλος.
Ο επενδυτικός οίκος προβλέπει άνοδο του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,6% φέτος
από 2,3% το 2024. Ανοδος 11% στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Επενδύσεις,
αποκλιμάκωση χρέους και παραγωγική δυναμική στο επίκεντρο.
Μια δεκαετία μετά την κορύφωση της κρίσης χρέους, η ελληνική
οικονομία δείχνει σημάδια σταθερής ανάκαμψης και μετάβασης σε ένα νέο
αναπτυξιακό υπόδειγμα. Οι προβλέψεις της UBS για το 2025
σκιαγραφούν ένα περιβάλλον σταδιακής αλλά ουσιαστικής ενίσχυσης της
οικονομικής δραστηριότητας, με ήπια αλλά σταθερή ανάπτυξη, ενίσχυση του
ΑΕΠ και σημαντική αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους.
Η UBS εκτιμά ότι το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας θα αυξηθεί κατά 2,6% το 2025,
έναντι 2,3% το 2024. Η ανάπτυξη αυτή, αν και μετριοπαθής, έρχεται να
συνεχίσει τη θετική τάση των τελευταίων ετών και υποστηρίζεται από την
ανάκαμψη των επενδύσεων και τη συγκρατημένη ενίσχυση της κατανάλωσης. Σε
απόλυτους αριθμούς, το ΑΕΠ εκτιμάται να ανέλθει στα 249 δισ. ευρώ (ή 286 δισ. δολάρια), από 238 δισ. το 2024, συνεχίζοντας την ανοδική πορεία που ξεκίνησε το 2021.
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σε όρους δολαρίου, αναμένεται να διαμορφωθεί στα 27.545 δολάρια,
αυξημένο κατά σχεδόν 11% σε σχέση με το 2024, αντανακλώντας τη βελτίωση
των οικονομικών συνθηκών και την ισχυροποίηση της δραστηριότητας.
Επενδύσεις, αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους και παραγωγική δυναμική
Η
ελληνική οικονομία δείχνει να αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και
ανθεκτικότητα, με θεμελιώδεις βελτιώσεις τόσο στο μέτωπο της ανάπτυξης
όσο και στη δημοσιονομική σταθερότητα. Αν και οι προκλήσεις δεν
απουσιάζουν -όπως η διατηρούμενη εξωτερική ανισορροπία και η ανάγκη για
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις-, η συνολική εικόνα είναι ενθαρρυντική: η
Ελλάδα βαδίζει προς ένα πιο σταθερό και βιώσιμο οικονομικό μέλλον.
Η αύξηση των επενδύσεων αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη διατήρηση της ανάπτυξης. Η UBS προβλέπει άνοδο 8,5% στις ακαθάριστες πάγιες επενδύσεις το 2025,
μετά από αύξηση 4,5% το 2024 και 6,6% το 2023. Οι επενδύσεις σε
υποδομές, η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και η ενίσχυση
της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων ενισχύουν την παραγωγική βάση της
χώρας.
Το δημόσιο χρέος παραμένει ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα
της ελληνικής οικονομίας, ωστόσο η πορεία των τελευταίων ετών είναι
σαφώς θετική. Το χρέος αναμένεται να υποχωρήσει στο 146% του ΑΕΠ το 2025 (από 153,6% το 2024 και 163,9% το 2023) και να συνεχίσει την πτώση στο 140% το 2026.
Αξιοσημείωτο
είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του χρέους παραμένει εσωτερικό, ενώ το
ποσοστό που κατέχουν μη κάτοικοι διαμορφώνεται περίπου στο 67%, ελαφρώς
μειωμένο σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Παρά το υψηλό απόλυτο επίπεδο, η
αποκλιμάκωση είναι ταχύτερη απ’ ό,τι σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες,
ενισχύοντας το αφήγημα της βιωσιμότητας.
Η σταθερότητα στο δημοσιονομικό μέτωπο είναι καθοριστική. Η UBS εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί στο 2,6% του ΑΕΠ το 2025,
μετά από εντυπωσιακό 4,8% το 2024. Το συνολικό δημοσιονομικό
αποτέλεσμα, αν και ελαφρώς αρνητικό (-0,6%), παραμένει υπό έλεγχο και
υποδηλώνει δημοσιονομική σύνεση.
Η πειθαρχία στις δαπάνες και η
συγκράτηση της δημόσιας κατανάλωσης (μηδενική μεταβολή προβλέπεται για
το 2025) αποτυπώνεται και στο επίπεδο των συνολικών δαπανών, οι οποίες
προβλέπεται να ανέλθουν στο 48,6% του ΑΕΠ (έναντι 48% το 2024).
Ο πληθωρισμός
αναμένεται να συνεχίσει την αποκλιμάκωσή του, με τη UBS να εκτιμά μέσο
ετήσιο ρυθμό 2% το 2025, από 2,7% το 2024 και 3,5% το 2023. Η
αποκλιμάκωση της τιμής ενέργειας και των εισαγόμενων πρώτων υλών, καθώς
και η σχετική σταθερότητα στις μισθολογικές πιέσεις, συμβάλλουν στη
σταθεροποίηση των τιμών. Η νομισματική πολιτική προβλέπεται να χαλαρώσει
περαιτέρω, με το βασικό επιτόκιο να υποχωρεί στο 1,75% από 3% το 2024
και 4% το 2023.
Τα ελληνικά νησιά είναι
δημοφιλείς προορισμοί διεθνώς, ξεχωρίζοντας για την ομορφιά τους, την
ιστορία τους και την ποικιλία των δραστηριοτήτων που προσφέρουν.Πολλά ελληνικά νησιά έχουν καταταχθεί σε διεθνείς λίστες ως κορυφαία για ευεξία, τουρισμό και ταξιδιωτικές εμπειρίες
.ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ και ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
7-9-2015
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Τα ελληνικά νησιά πρώτα στις προτιμήσεις
Τα ελληνικά νησιά, έλαβαν το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό «Reader’s Travel Awards 2015» του έγκυρου παγκοσμίως τουριστικού περιοδικού «Conde Nast Traveller», στη κατηγορία Favorite Islands.
Τα νησιά της Ελλάδας, ως τουριστικός προορισμός κέρδισαν μια ακόμα διεθνή διάκριση και η σχετική βράβευση, πραγματοποιήθηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο του Λονδίνου.
ΠΗΓΗ-Read more at Taxheaven: https://www.taxheaven.gr/news/25229/ta-ellhnika-nhsia-prwta-stis-protimhseis